Toshkent moliya instituti "pensiya ishi" kafedrasi "ijtimoiy ta

8.1. Byudjetdan tashqari pensiya jamg’armasidan to’lanadigan nafaqalar 
 
Ijtimoiy ta’minotning shakllaridan biri – bu fuqarolarning ayrim toifalari va guruhlariga 
beriladigan  ijtimoiy  nafaqalar  hisoblanadi.  Ijtimoiy  nafaqalarni  tayinlash,  hisoblash  va  to‘lash 
ishlari tegishli me’yoriy hujjatlar bilan tartibga solinadi. Shuningdek, nafaqa to‘lash bilan bog‘liq 
bo‘lgan xarajatlar ham turli manbalardan – jamg‘armalardan moliyalashtiriladi
1
.  
Nafaqa
  tegishli  davlat  mablag‘lari  hisobidan  ob’ektiv  sabablarga  ko‘ra  ish  haqining 
yo‘qotilganligi,  shuningdek  aholining  ayrim  guruhlarini  ijtimoiy  himoya  qilish  hamda  ijtimoiy 
jihatdan ta’minlash maqsadlarida tayinlanadi (1-jadval).  
Ish haqining yo‘qotilishi bilan bog‘liq  nafaqalarga
  vaqtinchalik ishga layoqatsizlik yoki 
mehnat  qobiliyatini  yo‘qotish  bilan  bog‘liq  nafaqalar,  homiladorlik  va    tug‘ish  bo‘yicha 
nafaqalar, ishsizlik va boshqa shu kabi holatlar bo‘yicha to‘lanadigan nafaqalar kiradi.  
Aholining  ayrim  guruhlarini 
ijtimoiy  himoya  qilish  maqsadlarida  tayinlanadigan 
nafaqalarga 
bola tug‘ilganda beriladigan nafaqa, qo‘shimcha dam olish kuni uchun nafaqa, bola 
parvarishi bilan band bo‘lgan oilalarga nafaqalar, dafn marosimi uchun to‘lanadigan nafaqalar va 
boshqa to‘lovlar kiradi.  
Yoshga  doir  nafaqalar.
Yoshga  doir  nafaqa  ish  stajiga  ega  bo‘lmagan,  shuningdek, 
“Fuqarolarning  davlat  pensiya  ta’minoti  to‘g‘risida”gi  O‘zbekiston  Respublikasi  Qonunida 
nazarda tutilgan 5 yildan kam ish staji mavjud bo‘lib, yoshga doir pensiya tayinlash uchun etarli 
ish stajiga ega bo‘lmagan shaxslarga: erkaklarga - 65 yoshga etganlarida; ayollarga - 60 yoshga 
etganlarida tayinlanadi
2
.  
Ish stajiga ega bo‘lmagan shaxsga yoshga doir nafaqa mehnatga layoqatli voyaga etgan 
farzandlari,  qarindoshlari  yoki  O‘zbekiston  Respublikasining  Oila  kodeksiga  muvofiq  ularni 
ta’minlashga  majbur  bo‘lgan  boshqa  shaxslar  bo‘lmagan  taqdirda  tayinlanadi.  Pensiya 
jamg‘armasi  bo‘limi  tomonidan  fuqarolarning  o‘zini  o‘zi  boshqarish  organlari  bilan  birgalikda 
o‘tkazilgan tekshirishda ish stajiga ega bo‘lmagan va yoshga doir nafaqa so‘rab murojaat etgan 
shaxsni  ta’minlashga  majbur  bo‘lgan  qarindoshlarining  yoki  boshqa  shaxslarning  moddiy 
nochorligi  aniqlangan  hollarda  bu  nafaqa  uni  so‘rab  murojaat  qilgan  shaxsga  moddiy  yordam