Toshkent moliya instituti moliya va moliyaviy texnologiyalar yo`nalishi smmt-80 guruh talabasi Ibragimov Mirjalol Islom o`g`li

 
6. Asosiy vositalar ta’mirini hisobga olish 
Asosiy vositalar foydalanish jarayonida ularning fizik xossa va 
sifatlari vukolib boradi. Ularni tiklash uchun korxona ta’mirlash ishlarini 
o‘tkazishi mumkin. Asosiy vositalar ta’mirining ikki turi mavjud: 
1.
Kapitalta’mir; 
2.
Joriyta’mir. 
Bir yildan ortiq muddatda o‘tkaziladigan mashina va jihozlar ta’miri capital 
ta’mir hisoblanadi. Bu ta’mirda agregatni kismlarga ajratish, barcha eskirgan 
detal kismlarni almashtirish yoki tiklash, yig`ish, sozlash va sinash ishlari 
bajariladi. 
Bino va inshootlarni capital ta’mirlashda eskirgan konstruktsiya va detallar 
ta’mirlanadigan obyektlardan foydalanish imkoniyatlarini yaxshilaydigan 
yangilari yoki mustaxdsamroq va tejamliroklari bilan almashtiriladi. Kapital 
ta’mirda mashina va jihozlar Uzoq muddatga tuxtatib kuyilishi mumkin. 
Joriy ta’mir bir yildan kam muddat ichida o‘tkaziladi hamda mashina va 
jihozlarni Uzoq muddatga tuxtatib kuyish bilan bog‘liq emas. Ta’mir ishlari 
boshlanishiga qadar nuksonlar qaydnomasi asosida tuziladigan smetalarga 
muvofiq har bir obyekt bo‘yicha normative harajatlar miqdori aniqlanadi. 
Smetada ta’mirning barcha turlari uchun harajatlar aniq bir jixrzturini 
ta’mirlashning mehnat talabligini tavsiflaydigan murakkablik birligiga to‘g‘ri 
keladigan normativlar bo‘yicha yoki ularning turi hamda rejalashtirilgan ish hajmi 
bo‘yicha harajatlar me’yorlari asosida hisoblab chiqariladi. 
Korxona asosiy vositalarini ta’mirlash pudrat yoki xo‘jalik usulida bajarilishi 
mumkin. Pudrat usulida bajarilganda korxona ta’mirlash – kurilish tashkiloti 
bilan pudrat shartnomasini to‘zadi. Xo‘jalik usulida esa ta’mir o‘z kuchi bilan 
amalga oshiriladi. 
Ikkala usulda ham ta’mirlash harajatlari ishlab chiqarish harajatlari hisobidan 
koplanadi. Buning uchun esa korxonada maxsus zaxira tashkil etiladi. Zadira 
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi ruxsati bilan tashkil etiladi. Zaxira 

---

summasi korxonaning mustaqil belgilaydigan normativ miqdorda xdr oyda 
mahsulot tannarxiga utkazilib boradi. Normativ 5 yil muddatga katiy belgilangan 
summada yoki asosiy vositalarning dastlabki qiymatiga nisbatan foizlarda ishlab 
chiqilishi kerak 
Zaxira summasi buxgalteriya hisobida 8910-«Kelgusi davr harajatlari va 
to‘lovlari rezervi» hisobvarag‘ida isobga olib boriladi. Ushbu hisobvaraq passiv 
bulib, u bo‘yicha saldo ta’mir ishlarida foydalanilmagan zaxira summasini aks 
ettiradi. Debet bo‘yicha oborot - zaxiradan ta’mir ishlarini bajarish bilan bog‘liq 
ish va xizmatlar haqini to‘lashda foydalanishni, kredit bo‘yicha oborot esa - 
korxona harajatlariga kiritish hiobigas har oyda yaratiladigan zaxira summasini 
tavsiflaydi. 
Ishlab 
chiqdrish 
harajatlari 
hiobigas 
zaxira 
tashkil 
etilganida 
buxgalteriyada quyidagicha yozuv qilinadi: 
D-t - Ishlab chiqarish harajatlar hisobvaraqlari
K-t 8910-«Kelgusi davr harajatlari va to‘lovlari rezervi». 
Ta’mirlash uchun harajatlar kilinsa quyidagicha yozuvq qilinadi:
D-t 8910-«Kelgusi davr harajatlari va to‘lovlari rezervi» 
K-t 2310-«Yordamchi ishlab chiqarish»K-t 6010.