Toshkent moliya instituti moliya va moliyaviy texnologiyalar yo`nalishi smmt-80 guruh talabasi Ibragimov Mirjalol Islom o`g`li

Urnini qoplash qiymati 
korxona aktivdan keyinchalik foydalanish 
xiskoplashni muljallayotgan summa, shu jumladan tugatilish qiymati. 
Asosiy vosita pulga harid kilinsa, uning qiymati kontraktda ikqilamchi faol 
ishlayotgan shu singari aktivda aniqlangan bozor narxi bo‘yicha ko‘rsatilishi mu 
Asosiy vositani xo‘jalik yurituvchi subyektning o‘zi tomonidan yaratilgan va uni 
chiqimlarini aniq belgilash mumkin bo‘lgan hollarda asosiy vosita haqikiy tannarx 
aks ettiriladi. Ba’zi vaqtlarda asosiy vositalarni kayta baholashga ehtiyoj tup 
Asosiy vositalarni kayta baholaganda asosiy vositaning butun zanjiri kayta bahola 
kerak Kayta baholash natijasida asosiy vositaning balans qiymati ko‘paygan holda 
ko‘payish avvalgi bahodan oshadigan summada 8510-«Aktivlarni kayta baholash 
va 
to‘zatishlar» hisobvarag‘ining kreditida aks ettirilishi lozim. Kayta baholash 
natij asosiy vositaning balans qiymati kamaygan bo‘lsa, bu kamayish avvalgi 
bahodan oshgan summada harajat sifatida tan olinadi. 
Asosiy vositalar korxonaga kelib tushganda rahbar tayinlagan komissiya 
xo‘ obyekt bo‘yicha alohida qabul qilish-topshirish dalolatnomasi (yukxat)ni
rasmm tirishi lozim (AV-1 shakli). Dalolatnomada obyekt tavsifi, turgan joyi, 
sotib ol manbai, chiqarilgan yoki ko‘rilgan yili, ishga tushirilgan sana,
obyektning natijalari, uning texnik shartlarga muvofiqligi va boshqalar 
ko‘rsatilishi lozim. 
 
 
 
 
 
 
 
4. Asosiy vositalar harakatini hisobga olish 
Asosiy vositalarni buxgalteriya hisobida hisobga olish uchun
quyidagi hisobvaraqlar ochilgan: 
0110-«Yer»;
0111-«Yerni obodonlashtirish»; 
0112-«Moliyaviy lizing shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositala 
o‘zlashtirish»; 

---

0120-«Binolar, inshootlar va o‘zatuvchi moslamalar»; 
0130-«Mashina va jihozlar»; 
0140-«Mebel va ofis jihozlari»; 
0150-«Kompyuter jihozlari va hisoblashish texnikasi»; 
0160-«Transport vositalari»; 
0170-«Ish hayvonlari va maxsuldor hayvonlar»; 
0180-«Ko‘p yillik ekinlar»; 
0190-«Boshqa asosiy vositalar»; 
0199-«Konservatsiya qilingan asosiy vositalar». 
Ushbu hisobvaraqlar aktiv bulib, ularning debet tomonidagi saldo korxoda 
mavjud asosiy vositalarning dastlabki qiymatini aks ettiradi. Asosiy vo 
obyektlarining ko‘payishi hisobvaraqlarning debet tomonida, kamayishi esa 
kredit tomonida aks ettiriladi. 
Foydalanishga qabul qilingan asosiy vositalar bo‘yicha QQS ularning 
dastlabki qiymatini ko‘paytiradi hamda eskirish qiymatini oshirgan xrlda, korxona 
harajatlariga sekin-asta o‘tkaziladi. Boshqa korxona yoki jismoniy shaxslardan 
tekinga, shuningdek xukumat organlarining subsidiyasi sifatida olingan asosiy 
vositalar 
8530-«Tekinga 
«olingan 
mol-mulk» 
hisobvarag‘i 
bilan 
korrespondentsiyada 0110-0190-hisobvaraqlar debeti bo‘yicha kirim qilingan 
sanada ekspert yo‘li bilan, bozor qiymati bo‘yicha belgilangan bakoda aks 
ettiriladi. 
Mahsulot ishlab chiqarish, ishlarni bajarish yoki xizmat ko‘rsatish yoxud 
tashkilotni boshqarish uchun foydalanilmayotgan asosiy vositalar obyektlarining 
qiymati buxgalteriya balansidan hisobdan chiqarilishi kerak 
Asosiy vositalar chiqib ketganida ularning dastlabki qiymati asosiy 
vositalarni hisobga olishning tegishli hisobvaraqlari kreditidan 9210-«Asosiy 
vositalarning realizatsiyasi va boshqacha chiqib ketishi» hisobvarag‘i debetiga 
hisobdan chiqariladi. Asosiy vositalarni chetga sotishdan tushgan tushum 9210-
«Asosiy vositalarning realizatsiyasi va boshqacha chiqib ketishi» hisobvarag‘i 
krediti bo‘yicha 4890-«Boshqa shaxslarning qarzlarijoriy kismi» va 0990-
«Boshqa Uzoq muddatli debitorlik qarzlari» hisobvaraqlari debet bilan 
korrespondentsiyada aks ettiriladi. 
Asosiy vositalar chiqib ketganida ular bo‘yicha hisoblangan eskirish 
summasi 0210- 0290-hisobvaraqlari debetidan 9210-«Asosiy vositalarning 
realizatsiyasi va boshqacha chiqib ketishi» hisobvarag‘i kreditiga hisobdan 
chiqariladi. To‘liq amortizatsiya kilinmagan asosiy vositalarning realizatsiya 
qilinishidan ko‘rilgan foyda (zarar) realizatsn:-qilinadigan asosiy vositalarning 
boshlangich (tiklash) qiymati, KKS hamda sotish harajatlari va tushumlariga 
to‘g‘rilangan, oyning 1 sanasiga hisoblangan eskirish o‘rtasidagi fark sifatida 
aniqlanadi.