Toshkent moliya instituti "moliya" kafedrasi "davlat byudjeti"

Harakatlar strategiyasining to„rtinchi yo„nalishida aholining muhtoj qatlamlari 
bandligini oshirishni rag„batlantirishga qaratilgan chora-tadbirlar, jumladan, 
quyidagilardan iborat: 

ishsizlik darajasi yuqori bo‗lgan va mehnat bozorida vaziyat murakkab bo‗lgan 34 ta 

1
O‘zbekiston Respublikasi

Moliya vazirligining hisobot ma‘lumotlari asosida keltirildi. manba: 
www.mf.uz
 
―Odamga bitta baliq bering va u 
bir kunlik yemishga ega bo‘ladi, 
uni baliq ovlashga o‘rgating va u 
bir umrlik yemishga ega bo‘ladi‖ 
 
Qadimiy xitoy maqoli
 

---

109 
tumanda 4 300 000,0 mln.so‗m miqdoridagi korxonalar mablag‗lari va tijorat banklari 
kreditlarini jalb qilgan holda 46,8 mingta ish o‗rni tashkil etish yo‗li bilan qishloq joylarda 
barqaror ish o‗rinlari tashkil etish hisobiga aholi bandligini oshirish; 

aholi bandligini ta‘minlash maqsadida 10 ming nafar ta‘lim muassasalari bitiruvchisiga 
o‗z tadbirkorlik faoliyatini boshlashi uchun tijorat banklari kreditlari hisobidan 60 000,0 
mln.so‗m miqdorida kredit mablag‗lari ajratish orqali bandlikni va oila daromadlarini oshirish; 

respublika hududlarida aholi bandligini ta‘minlash hamda qo‗shimcha daromad 
manbaini yaratish maqsadida tijorat banklari tomonidan 400 000,0 mln.so‗m hajmida bank 
kreditlarini ajratish orqali fuqarolarning shaxsiy yordamchi xo‗jaliklarida qishloq xo‗jaligi 
mahsulotlari etishtirish, qoramol, qo‗y, echki, quyon boqish va go‗sht etishtirish, parrandachilik 
va asalarichilikni rivojlantirish, ixcham issiqxonalar tashkil etish, shuningdek, urug‗ va 
ko‗chatlar uchun mikrokreditlar ajratish hajmini yanada oshirish, shu yo‗l bilan aholi 
tomorqasidan foydalanish samaradorligini oshirish, sifatli qishloq xo‗jaligi mahsulotlari ishlab 
chiqarish hajmini ko‗paytirish;
 

Mehnat vazirligi tizimida Koreya Respublikasi, Yaponiya va boshqa davlatlar hamda 
xalqaro moliya institutlarining 8,5 mln.doll. (o‗rtacha 1 ta markazni tashkil etish uchun – 3 000,0 
mln.doll.) grant mablag‗lari va imtiyozli kreditlarini, shuningdek, Bandlikka ko‗maklashish 
Davlat jamg‗armasi mablag‗larini jalb etgan holda viloyat markazlarida ishsiz fuqarolarni kasbga 
o‗qitish markazlarini bosqichma-bosqich tashkil etish orqali ishsiz fuqarolarni kasbga tayyorlash, 
qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini kengaytirish.
 
Davlat byudjetining iqtisodiy maqsadlardagi xarajatlariga quyidagi xarajat 
guruhlari kiradi: 

iqtisodiyotga xarajatlar; 

markazlashgan investitsiyalarni moliyalashtirish xarajatlari. 
Davlat byudjetining iqtisodiyot sohalariga yo‗naltirilgan xarajatlari so‗nggi 
yillarda jami xarajatlarning 10-11 foizi atrofida, markazlashgan investitsiyalarni 
moliyalashtirish bilan bog‗liq xarajatlar esa o‗rta hisobda 5-6 foizni tashkil etgan.
Davlat byudjetining iqtisodiyotga xarajatlari tarkibiga qishloq va suv 
xo‗jaligi sohasidagi respublika nazorat organlarining xarajatlari, suv, qishloq, 
o‗rmon xo‗jaligi xarajatlari, qishloq xo‗jaligi ekinlari zararkunandalariga qarshi 
kurashish muassasalarining xizmatlariga haq to‗lash va ularni saqlab turish, 
hosildorligi past yerlarda davlat ehtiyojlari uchun qishloq xo‗jaligi mahsulotlarini 
yetishtiruvchi fermer xo‗jaliklarini moliyaviy qo‗llab-quvvatlash, standartlashtirish 
va sertifikatlashtirish, topografiya-geodeziya, kartografiya va kadastr, shuningdek 
geologiya qidiruv ishlari, davlat shaharsozlik kadastrini yuritish xarajatlari, 
gidrometeorologiya xizmati muassasalarini saqlab turish, atrof-muhit va 
landshaftning muhofaza qilinishini, biologik xilma-xillikning himoya qilinishini 
ta‘minlash bilan bog‗liq bo‗lgan xarajatlar kiradi.
Bu turkum xarajatlarning tarkibi va tuzilishini 2018-yil uchun mo‗ljallangan 
byudjet xarajatlari parametrlari bo‗yicha o‗rganish shundan dalolat beradiki, 
byudjetning ―iqtisodiyotga xarajatlar‖ guruhida shu davrning ustuvorliklaridan 
kelib chiqib, quyidagi xarajatlar ko‗zda tutilgan: 

suv xo‗jaligining ekspluatatsion xarajatlari; 

Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Sug‗oriladigan yerlarning meliorativ holatini 
yaxshilash fondiga maqsadli ajratmalar;

---

110 

hosildorligi past yerlarda davlat ehtiyojlari uchun qishloq xo‗jaligi 
mahsulotlari ishlab chiqaruvchi fermer xo‗jaliklarini moliyaviy qo‗llab-quvvatlash 
uchun maqsadli mablag‗lar;

aholi punktlarini obodonlashtirish ishlari.