Toshkent moliya instituti "moliya" kafedrasi "davlat byudjeti"

Davlat budjetining g‟azna ijrosi davlat budjetining barcha daromadlarini 
yagona g‟azna hisobraqamiga kiritishdan, shuningdek, davlat budjetining 
xarajatlarini shu hisobraqamdan to‟lashdan iborat 

---

147 
maqsadli ishlatilishini ta‘minlash va nazorat qilish asosida to‗lovlarni amalga 
oshiradi.
Davlat byudjeti g‗azna ijrosiga o‗tishgacha bo‗lgan davrda byudjet ijrosi 
jarayoni quyidagi bosqichlarda amalga oshirilar edi:
-
byudjet tushumlarini taqsimlash; 
-
tegishli byudjetlarda jamlangan mablag‗larni byudjetdan mablag‗ 
oluvchilarning ularga xizmat ko‗rsatuvchi banklarda ochilgan hisobraqamlariga 
o‗tkazish.
Davlat byudjeti ijrosining bunday tartibida byudjet mablag‗larining keyingi 
taqdiri butunlay foydalanuvchilarning ixtiyoriga bog‗liq bo‗lib qoldi. Davlat byudjeti 
mablag‗laridan qay darajada samarali va oqilona foydalanilganligini esa faqatgina 
buxgalteriya hisobotlari orqali so‗nggi nazorat usullaridan foydalangan holda tekshirish 
mumkin edi. 
Mazkur muammolarni e‘tiborga olgan xolda, Davlat moliyasini boshqarish tizimini 
isloh qilish tadbirlari doirasida O‗zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi tizimida 
byudjetni g‗aznachilik orqali ijro etish uchun mas‘ul bo‗lgan institutsional tuzilma 
shakllantirildi. Bu faoliyat bir necha bosqichlarda amalga oshirildi. Ularni 
xronologik jihatdan quyidagicha tavsiflash mumkin (2.1-jadval): 

 
2002 yilda
―Davlat moliyasini boshkarishni isloh kilish‖ loyihasi 
ma‘qullandi hamda uni tayyorlash va amalga oshirish bo‗yicha mas‘uliyat Moliya 
vazirligiga yuklatildi. Mazkur loyihaning maqsadi ―davlat moliyasini boshqarishni 
takomillashtirish, zamonaviy kompyuterlar va axborot texnologiyalaridan 
foydalangan holda byudjet mablag‗larining samarali sarflanishini ta‘minlash, 
byudjet ijrosining yangi tizimini yaratishdan iborat‖
1
bo‗ldi.
 

 
2004 yilda
O‗zbekiston Respublikasining ―Davlat byudjetining g‗azna 
ijrosi to‗g‗risida‖gi Qonunini qabul qilindi. Bu Qonun byudjet xarajatlarini 
boshqarish va nazorat qilish jarayonlariga keskin o‗zgartirishlar kiritdi. Ushbu 
Qonunning maqsadi O‗zbekiston Respublikasi davlat byudjetining (shu jumladan 
davlat maqsadli jamg‗armalarining) va byudjet tashkilotlarining byudjetdan 
tashqari mablag‗lariningg‗azna ijrosi sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan 
iborat bo‗ldi. ―Davlat byudjeti g‗azna ijrosi to‗g‗risida‖gi Qonunning qabul qilini-
shi o‗z navbatida byudjetdan mablag‗ oluvchilarning tovarlarni yetkazib be-
ruvchilar o‗rtasidagi shartnomalarini ro‗yxatdan o‗tkazish hamda ularning 

1
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining ―Davlat moliyasini boshqarishni isloh qilish loyihasini amalga 

oshirishga tayyorlanish chora-tadbirlari to‘g‘risida‖gi 144-son (26.04.2002) Qarori, 3-band.