Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod

 
7-rasm 

---

41
HUSUSIY 
KAPITAL 
Sug’urta bozorlarining shakillanish strukturasi
19
 
M I J O Z L A R 
Etiborimizni 2009 yilgi ko’rsatkichga qarata igan bo’lsak aynan shu yili 
so’ngi o’n yillik agi eng past ko’rsatkich yani sug’urta mukofotlarining 
YaIM agi ulushi 8.0% ni ko’rsatmoq a. Bunga asosiy sabab qilib un an ol ingi 
yil kelib chiqqan va bir necha yil o’zining salbiy ta’sirini o’tkazib kelgan ahon 
moliyaviy iqtiodiy inqirozini keltirihimiz mumkin. Shu o’rin a yana shuni 
19
Wikipedia.com sayti an olingan ma’lumotlar asosi a mustaqil chizilgan.
SUG’URTA SUG’URTA
MUKOFOTLARI TO’LOVLARI
KOMPANIYANI MOLIYAVIY 
SALOHIYATI 
SUG’URTA 
HIZMATLARIGA 
HARAJATLAR 
SUG’URTA 
ZAXIRILARIGA 
AJRATMALAR 
QAYTA 
SUG’URTALASH 
MUKOFOTLARI 
IN
VES
TITSIYALAR
IN
VES
TITSION
D
AR
OM
A
D
AKSIYA, OBLIGATSIYA VA BOSHQA QIMMATLI QOG’OZLAR, BANK DIPOZITLARI, 
KOCHMAS MULK ZAYOMLAR VA BOSHQALAR… 
QAYTA 
SUG’URTA 
TO’LOVLARI 

---

42
taki lab o’tish kerakki aynan 2009 yil a O’zbekiton a sug’urta
mukofotlarining YaIMdagi ulushi eng yuqori ko’rsatkichni ya’ni 0.3%ni 
ko’rsatgan. Agar ahonning eng rivo langan mamlakatlarining 2010 yil agi 
sug’urta mukofotlarini YaIM agi ulushiga etibor qaratsak bu ko’rsatkich 
AQSHda 8.8%, Kanadada 7.3% Buyuk Britaniyada 12.4%, Germaniyada 7.2%, 
Fransiyada 10.5% va Yaponiyada 10.1%ni tashkil etmoqda. Demak rivojlangan 
mamlakatlar uchun o’rtacha 9.0% bu normal holat. En i etiborimizni so’ngi 
yillarda 
jadallik 
bilan 
rivojlanayotgan 
mamlakatlarning 
aynan 
shu 
ko’rsatkichlari bilan tanishsak, emak sug’urta mukofotlarining YaIMdagi 
ulushi 2010 yida Braziliyada 3.1% Rassiyada 2.3%, Xitoyda 3.8%, Janubiy 
Koreya a 11.2% va Hin iston a bu ko’rsatkich 5.1 % ni tashkil qilgan. 2010 yil 
yakunlari bo’yicha unyo a sug’urta mukofotlarining YaIMdagi ulushi boyicha 
eng yuqori ko’rsatkich lolalar mamlakati Ni erlan iya to’g’ri kela i. 
Gollan iya a bu korsatkich 14.2% ni tashkil qilgan. En i O’zbekistonning 
so’ngi yilla i ushbu ko’rsatkichlari bilan tanishib chiqsak, yurtimiz a 2002 yil a 
sug’urta mokofotlarining jamini YaIMdagi ulushi 0.29% bo’lgan bo’lsa 2003 
yilda 0.28%ni 2004 yilda 0.22% 2005 yilda 0.28%ni 2006 yilda 0.24% 2007 
yilda 0.26%ni 2008 yilda 0.24% 2009 yilda 0.3% va 2010 yilda 0.28%ni tashkil 
qilgan. Ko’rib turganimiz ek hali 0.5% ga ham erishishimizga bor. Bu esa
milliy sug’urta bozorlarimizni hali ancha rivojlanirishimiz kerak deganidir. 
Buning uchun esa yuqorida takidlanganidek berilgan imkoniyatlar va yaratilgan 
sharoitlar an unumli foy alanishimiz lozim bo’l i. Yana shuni yo a tutush 
kerakki hozir a sug’urta kompaniyalarimiz ol i a iqtiso iyotni rivo lantirish 
orqali aholi farovonligini oshirishdek yuksak vazifa turibdi.