|
1-jadval
Xorijiy investitsiya ishtirokidagi korxonalarni
tashkil etish sabablari
8
Ichki sabablar
Investitsiya muhitining ustunliklaridan foydalanish
Risklarni taqsimlash
Ishlab chiqarish miqyosida tejash
B qa u i g ya gi u ulla i i ’ ga i
Xorijiy bozorlarga chiqishni jadallashtirish
Shartnoma xarajatlarini kamaytirish
Tashqi sabablar
Jahon bozoriga chiqish
Siyosiy keskinlikning yumshashi
Milliy hukumat talablari
Samarali raqobatni vujudga keltirish
Strategik sabablar
Mu ta am x m a y aza iga ega ’li
Texnologiyalar transferti
Ishlab chiqarish diversifikatsiyasi
Mamlakatda uzoq vaqt faoliyat olib borish imkoniyati
-
i e tit iyala i e g ’lam a al qili maq a i a mamla atimiz i g
kam rivojlangan hududlarida infratuzilmalarni rivojlantirish dasturlari
a a ili i yuza i a a lat m it i gi i ’ ati . Bu a, ay iq a,
telekommunikatsiya va mexm x a x ’ aligi ala i i i la ti i ga
al i a e’ti e i maq a ga mu fiq i ;
-
q ’ ma x ala i g iz m f i a x i iy i e t i g egallaga
ulushini hisobga olgan holda minimal talabdan oshgan har bir foizi uchun
q ’ im a liq imtiy zlarini berish;
8
“Investitsiyalarni boshqarish”fanidan ma’ uzala mat i, Davlat soliq q ‘mitasi soliq akademiyasi 45 bet
20
-
investitsiya dasturlarini tuzishda va yirik investitsiya loyihalarini amalga
oshirishda mamlakat hududlarining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasini
hisobga olish.
Q ’ ma x ala ga q ’ im a af latla a ula i im ya qili
ala i a i muayya l a, ya’ i;
-
respublikaning eksport imkoniyati mustahkamlanishi va kengayishini,
mamla atimiz i g a x ’ ali al qala iga i teg at iyala u i i
ta’mi l i u tu l yi ala ga i e tit iyala i itilay tga a;
-
amalga oshirili i x m a y a mate ialla i qayta i la ga, i te’m l
t a la i i la iqa i a xizmatla ’ ati ga, a li i i ila
ta’mi la ga qa atilga i i ta i li a i agi l yi ala ga
investitsiyalar kiritilayotganda berilishi mumkin.
Investit iya fa liyati i y ’lga q ’yi a a i mul ega i, i i i
a at a ’z ma faati i ’zla yag a maq a ga, ya’ i f y a li a ama aga
erishishni rejalashtiradi.
Investitsiya faoliyatini tashkil etishda har bir mulk egasi ishbilarmonlikni,
tadbirkorlikni mohiyatini chuqur anglagan holda ish yuritishi lozim. Investitsiya
fa liyati ila ug’ulla u i mul ega i tez ’zga u a z iqti iy ti a
u i g ’p qirrali munosabatlarini har tomonlama anglay bilishi lozim. Investitsiya
faoliyatini yuritishda iqtisodiy axborotga tayangan soha bir butun iqtisodiyot va
mamlakat miqyosida marketing bilimla iga ega ’li i al i a a amiyatga ega.
Chunki barqarorlashmagan iqtisodiyotda investor pul muomalasi, moliya kredit va
banklar, soliq siyosati mohiyatini chuqur bilmay turib, investitsiya faoliyatini
ta il eti ta a al ili ila g’liq ’li , qi qa a i i agi i qi zga
uchrashi mumkin. Bozor munosabatlari rivojlangan yetuk jamiyatda investitsiya
fa liyati quyi agi y ’ ali la a li ila i:
-
fuqa la , a latga qa a li ’lmaga x ala , x ’ ali a t iat iyala i,
am a a ’ t qli x ’ ali la i am a am a mul iligi a i a ta il
etilgan tashkilotlar, nodavlat korxonalari va muassasalari tomonidan;
-
a lat i ma’mu iy a qa u ’li mala i, ta il tla i am a a lat
21
korxonalari va muassasalari tomonidan;
-
chet el fuqarolari, xususiy firmalar, assotsiatsiyalar, kompaniyalar va
huquqiy shaxslari hamda boshqa xorijiy davlatlar va halqaro moliya – kredit
muassasalari tomonidan;
-
q ’ ma x a ’ i i i a ma alliy a et el fuqa la i, uquqiy
shaxslar va davlatlar bilan hamkorlikda.
Mulkchilikni turli shakllarini rivojlanishi, tadbirkorlik va ishbilarmonlikni
y ’lga q ’yili i, a iqti iy al qala i i ta aqqiy eti i, q ’ ma x ala i
iqti iy t i a qa la ti i a li i ti i i e tit iya fa liyati i t ’la ta il
eti u u za u ’lga im iyatla i ya ata i.
Mul ili i g tu li a lla i i u u ga eli i, ’z a ati a
tadbirkorlikning rivojlanishi, chet el kapitalining kirib kelishi investitsiya
fa liyati i ta il eti y ’ ali la i i am a iqla e a i.
Bozor sharoitida investitsiya faoliyatini kengaytirish va rivojlantirish
jismoniy, huquqiy shaxslarni va davlatni, foyda olish maqsadida tadbirkorlik,
ishbilarmonlik va boshqa faoliyatlarini qaytadan tiklashga qaratilgan. Bu boradagi
asosiy maqsad investitsiya faoliyatini tashkil etib iqtisodiyotni inqirozdan olib
chiqish, uni barqarorlashtirish, dunyo bozoriga kirib borish, a x ’ ali
aloqalarini mustahkamlash va aholi turmush darajasini yaxshilashdir.
Bozor iqtisodiyotida investitsiya faoliyatini moliyalashtirish investorlar
t m i a m liya iy e u la i al qili y ’li ila e itla e aziga,
muomalaga, qonunchili a elgila ga l a, qimmatli q g’ zla a zay mla
chiqarish hisobiga olib boriladi. Davlat mulkini xususiylashtirish tufayli mamlakat
miqy i agi ma ala i iga, tu li mul egala i i g ma lag’la i, ya gi a
tashkil etilayotgan fondlarni ulushi, chet el investitsiyalari orqali olib boriladi.
Albatta, bu borada har bir mamlakatning investitsiya siyosati hal qiluvchi rolni
’y ay i. I e tit iya ma ala i i ta il eti a mamla at iqti iy ti i
barqarorligi, milliy valyuta birligini konvertatsiyalanishi, tashqi iqtisodiy
munosabatlarning rivojlanishi, aholi ehtiyojini ishlab chiqarish hisobiga
q i ili i a qala mu im l ’y ay i.
22
Bozor munosabatlarini rivojlantirish davlat tomonidan olib boriladigan ichki
m liya iy atiga am a a g’liq i . M liya iy e u la i taq imla a
qayta taq imla am a u y i u y ’ ali a a fla a amg’a i mamla at a
qabul qilingan va amaliy t a fa liyat ’ atay tga taq im t tizimiga g’liq i .
Qonunchilikni rivojlanishi, adolatli qonunlar qabul qilinishi va ularni hayotga
tatbiq
etilishi
bozor
munosabatlarining
rivojlantirishga,
tadbirkorlik,
i ila m li i e g ’lam a ta qali iga qaratilsa investitsiya manbalari
ta i i a a lat ma lag’la i amayi i i iga qa mul la ma lag’la i
’ i a i. I la iqa i mu a atla i i t ’g’ i y ’lga q ’yi a a lat i g
samarali moliya siyosatini yuritish alohida ahamiyatga egadir. Xorijiy kapitalni
kirib kelish darajasi ustun darajada mamlakatni olib borayotgan moliya siyosatiga
(fi al iy ati) g’liq i .
Investitsiya faoliyatining amalga oshirilishi zaruriy barcha shart-
a itla i g, qulayli la i g ya atili iga g’liq ir. Bu investitsion iqlim
iqti iy, i tim iy a iy iy milla ga g’liq ’lga mu it ifati a qa ala i.
Bunda investitsion muhitning ahvoli iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy, huquqiy shart-
sharoitlarning mavjud xolatidan kelib chiqadi. Shuning uchun iqtisodiy siyosatni
olib borish, davlat boshqarish organlarining investitson jarayonlarni tartibga solish,
iqtisodiyotda davlatning aralashuvi, xalqaro bitimlarda ishtirok etishi va chet el
i e tit ila i i al qili i i e tit i mu itga atta ta’ i ’ ata i. Ushbu tizim
u ’e tla i al i a l a fa liyat yu ita lma li la i i a al ma’lum tla i a
’ i imiz mum i . Ula i - i i i g fa liyati i t ’l i ga l a i e tit i
faoliyatni samarali muvofiqlashtirish imkonini beradi.
O’z e i t a i e tit iya fa liyati i muvofiqlashtirish mexanizmlari, birinchi
a at a, a a x ’ ali yu iti qi la i a amg’a mala ’ i i u ’atla i i
ag’ atla ti i a i te’m l a a a i i pa ayti i ga y ’ alti ilga ’li i e a .
Bunga, bizning nazarimizda, iqtisodiyotdagi yuridik va jismoniy shaxslardan, chet
ellik investorlardan undiriladigan soliqlarni tartibga soluvchilik funktsiyasini amal
qilishini kuchaytirish orqali erishish mumkin.
23
Do'stlaringiz bilan baham: |
