Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

Ba’zi bir muhim ommaviy mahsulotlar

Ommaviy (umumiy foydalanishdagi) mahsulotlar uchun misollar talaygina. Quyida biz ulardan eng muhim uchtasini ko‘rib chiqamiz.

Mudofaa tizimi. Mamlakatni xorijiy bosqinchilardan himoya qiluvchi mudofaa tizimi bunga klassik misol bo‘la oladi. Butun mamlakat himoyalangandan keyin biror bir kishini bu mahsulotni (hizmatni) iste’molidan, ya’ni tinchlikdan bahra olishdan mahrum qilib boMmaydi. Undan tashqari biror kishi mudofaa tizimidan foydalanayotganda, u boshqa bir kishini bu mahsulotdan (hizmatdan) foydalanishiga to‘sqinlik qila olmaydi. Shunday qilib, mudofaa tizimi iste’moldan mahrum qilinish xususiyatiga ham cheklanganlik xususiyatiga ham ega emas.

Shu bilan birga mudofaa tizimi eng serxarajat ommaviy mahsulot hisoblanadi. 2007-yilda AQSh federal hukumati mudofaa tizimiga 553 milliard so‘m mablag⁴ sarfladi, ya’ni aholi jon boshiga 1800 so‘m. Bu mablag‘ni ko‘p yoki kamligi yuzasidan aholi o‘rtasida turli xil fikrlar mavjud bo‘lganiga qaramay, hech kim mudofaa tizimi uchun davlat xarajatlari zarur ekanligini mkor etmaydi. Davlatni o‘ziga xos himoyachilari boMgan iqtisodchilar ham mudofaa tizimini ommaviy mahsulot ekanligini mobatga olib, uni davlat tomonidan ta’minlanishini yoqlashadi.