Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

Nominal YaMM

Real YalM = 100

Deflyator

Iste’mol narxlari indeksi quyidagicha aniqlanadi:

ZQ‘o P'l

INI = 100

IQ'O P'o

Bu yerda:

Q*0- bazis yilda bozor savatiga kiritilgan i - tovar va hizmatlar hajmi;

P¹1 — i — tovaming joriy yildagi bahosi;

P*0 - i - tovaming bazis yildagi hajmi.

Iste’mol narxlari indeksi hisoblashnmg shartlari;

• 
  bozor savati bazis yil uchun aniqlanadi va bir necha yil davomida o‘zgarmaydi;
  
• 
  bozor savatiga faqat iste’mol xarakteridagi tovarlar va hizmatlar kiritiladi;
  
• 
  bozor savatiga kiritilgan tovarlar va hizmatlaming hajmi iste’mol xarajatlarining katta qismini tashkil etishi kerak.
  

INI ko‘rsatkichining kamchiligi shundaki, bozor savati tarkibi o‘zgarmas boMganligi tufayli aholi iste’moli tarkibida tovarlar va hizmatlar ulushining o‘zgarganligini, shuningdek, tovarlar va hizmatlar sifatida ro‘y bergan o‘zgarishlami hisobga olish imkonini bermaydi. Shu sababli bu mdeks baholar darajasini biroz oshirib ko‘rsatadi.

YalM deflyatori esa bozor savatiga joriy yida kiritilmay qolgan tovarlar baholarining oshishini hisobga olish imkonini bermasligi tufayli baholar darajasini biroz pasaytirib ko‘rsatadi. Shu sababli bu ikki indeksning o‘rtacha darajasini xarakterlovchi Fisher indeksi hisoblanadi: