Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

2

 

2.Korxona mikro-muhiti 

Firmaning  mikro-muhiti  tarkibiga  ta‘minotchilar,  vositachilar,  raqobatchilar, 

mijozlar  (iste‘molchilar)  va  aloqalar  o‘rnatiluvchi  auditoriyalar  kiradi.  Biroq 

marketing  faoliyatini  uyushtirish  jarayonida  korxona  qaramog‘ida  bo‘lgan 

qismlarning manfaati ham hisobga olinishi zarur, shu jumladan, yuqori rahbariyat, 

moliyaviy xizmat, moddiy-texnika ta‘minoti xizmati, ishlab chiqarish, buxgalteriya, 

ilmiy va konstruktorlik ishlari xizmati. Korxonaning umumiy maqsad va vazifalari, 

strategiya va siyosati yuqori rahbariyat tomonidan aniqlanadi. 

Marketing  boshqaruvining  asosiy  vazifasi  iste`mol  qiymatini  yaratish  va 

mijozlar  qoniqishini  yaratgan  holda,  ular  bilan  munosabatlarni  o‘rnatish 

hisoblanadi.  Ammo  marketing  menejerlar  buni  bir  o‘zlari  qila  olmaydilar.  2.1-

rasmda  marketologlar  mikromuhitining  asosiy  ishtirok  etuvchi  shaxslari 

ko‘rsatilgan.  Marketing  muvaffaqiyatiga  erishish  uchun  kompaniyaning  boshqa 

bo‘limlari, ta`minotchilar, marketing vositachilari, raqobatchilar, turli jamoatchilik 

va  kompaniyaning  boyliklarini  yetkazib  berish  tarmog‘ini  yaratish  uchun 

birlashadigan mijozlar bilan munosabatlar o‘rnatilishini taqozo etadi. 

Kompaniya  

Marketing boshqaruvi marketing rejalarni tuzishda oliy rahbariyat, moliyaviy 

guruh,  tadqiqotlar  va  ishlanmalar  bo‘yicha  guruh,  xaridlar,  bitimlar  va  hisobga 

olish  bo‘yicha  guruhlar  kabi  kompaniyaning  boshqa  guruhlarini  hisobga  oladi. 

Ushbu  barcha  o‘zaro  bog‘langan  guruhlar  ichki  muhitni  tashkil  qiladi.  Oliy 

rahbariyat kompaniyaning missiyasi, maqsadlari, umumiy strategik yo‘nalishlar va 

siyosatlarni  belgilaydi.  Marketing  bo‘yicha  menejerlar  oliy  rahbariyat  tomonidan 

tuzilgan yanada umumiy strategik yo‘nalishlar va rejalar doirasida qarorlarni qabul 

qiladi.  So‘ng,  2-bobda  muhokama  qilganimizdek,  marketing  bo‘yicha  menejerlar 

kompaniyaning  boshqa  bo‘limlari  bilan  yaqindan  hamkorlikda  ish  olib  boradilar. 

Marketing  bo‘limi  boshchiligida  ishlab  chiqarish  va  moliya  bo‘limlaridan  yuridik 

va xodimlar bo‘limlarigacha barcha bo‘limlar mijozlar ehtiyojini anglab yetish va 

iste‘mol boyliklarni yaratish uchun umumiy javobgar bo‘ladilar. 

Ta`minotchilar 

Ta`minotchilar  kompaniyaning  iste‘mol  boyliklarini  yetkazib  berishning 

umumiy  tizimida  muhim  bo‘g‘inni  tashkil  qiladi.  Ular  kompaniya  tomonidan 

tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish uchun zarur bo‘ladigan resurslarni taqdim 

qiladi.  Yetkazib  beruvchining  muammolari  marketingga  jiddiy  ta‘sir  ko‘rsatishi 

mumkin.  Marketing  bo‘yicha  menejerlar  tovar  mavjudligi  va  uning  qiymatini 

o‘rganib  borishlari  kerak.  Yetarlicha  miqdorda  yetkazib  bermaslik  yoki  yetkazib 

berishni  kechiktirish,  ish  tashlashlar,  tabiiy  ofatlar  va  boshqa  hodisalar  qisqa 

                                                           

2

 Phillip Kotler, Gary Armstrong. Marketing asoslari. 15-nashr. Darslik. ―Pearson Education Limited‖ nashriyoti. 

2014 yil. 93-bet. 

---

154 

 

muddatli  istiqbolda  sotuvlar  qiymatini  oshirishi,  va  uzoq  muddatli  istiqbolda 

mijozlar qoniqishiga zarar yetkazishi mumkin. Yetkazib berish xarajatlarni oshirish 

narxlar  oshishiga  olib  kelishi  va  natijada  kompaniyaning  sotuvlar  hajmiga  salbiy 

ta‘sir ko‘rsatishi mumkin.