Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

12 -д и а гр а м м а  
Т и ж о р а т б а н к л а р и н и н г ж а м и  
к а п и т а л и д и н а м и к а с и , 
м л р д . с у м
9 353
7
784
a
315
2 0 1 5 hmji 
i
январь
; 
ж
...
20 К> ймл
\ яшздрь
2 0 1 7 й н л
! январь
13 - д и э г р а м м а
Жами д е п о з и т ар цолдиги,
т р л н с у м
4 4 .6
2 7 ,8
2 0 1 5 й и л  
1 январь
2 0
1
6 П и л  
I я н в а р ь
2 0 1 ? Л ил  
I январь
WJW.
; w
w
H
w
w
im j w , 
ij v j m j j
J u J J j u w i g g w B w w g W H W w w
WM IJPJ-WJW WW gW W W i
14-диаграмма. 
Тижорат банкларининг жами 
актив лари цолдиги, 
м лрд. су м
80 362
65 176
52 103
ъттяттгтятяяят
15-диаграмма. 
Тиж орат банкларининг кредит 
К^йилмалари динам икаси, 
м л рд . су'м
S3 378.5
42
685,2
33 S3 3,9
2015 iM
Li 
I январь
2016 Йил
) ЯН№рЬ
20 П йил 
I январь
filt 
ш
г цщгп
ш±
2 01 5 йил
20 J 6 ймл
I ЯПВ^рЬ
2 й
\ 7 йнл
1
ЯНЯарЬ
16-диаграмма.
Инвестицион кредитлар
динамикаси, 
трлн
. 
сум
12,2
10,2
8,5
20 
\
 4 йил 
2015 йил
2 0 1 6 йил
цв&твеввт
1 7-д и аграм м а, 
К и ч и к б и з н е с в а х у с у с и й  
т а д б и р к о р л и к с у б -ь е к т л а р и г а  
а ж р а т и л г а н к р е д и т л а р , 
м л р д . с у м
15 8 7 0
12
112
9 158
907
3 3 2 6
2 0 1 4 й и л
2 0 1 5
й и л
2 0 1 6 н и л
Ш <п*Л
1
К
<41 и к; 
ыя
х>суснй 
суч>*-ек*;ирн|<* а>*|**пм«ин *pv 
н а . *?
Ш ъннфъхрълипыр
friii 1 д |>|м1мм1мтммаммммми1»тг11м<п
giiaffi№u
7.1-rasm. O ‘zbekistonda tijorat banklari kreditlarining
dinamik o‘zgarishi*
*€)‘zbekistondagi banklar tarkibi: Chet el kapitali ishtirokidagi
banklar(5); Xususiy banklar(7); Aksiyadorlik tijorat banklari(ll);
Davlat banklari (3)
Har bitta bankning kredit siyosati 0 ‘zbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasi, Fuqarolik Kodeksi, 0 ‘zbekiston Respublikasining 
“Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlaming huquqlarini himoya qilish 
to‘g ‘risida”gi, “Banklar va bank faoliyati to ‘g srisida”gi va bank 
faoliyatiga 
doir 
boshqa 
qonunlari, 
0 ‘zbekiston 
Respublikasi
395

---

Prezidentining 
moliya-bank 
tizimiga 
oid 
farmon 
va 
qarorlari, 
0 ‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining «Tijorat banklari kredit 
siyosatiga nisbatan q o ‘yiladigan talablar to cg ‘risida»gi nizom talablari 
asosida mustaqil ishlab chiqiladi.
Tijorat banklarining kreditlash imkoniyatini oshirish ularning kredit 
portfelini sifatiga b o g iiq .
Umumiy jihatlar. Kreditga layoqatlilikni banklar tomonidan tahlil 
qilishda quyidagi kompleks k o ‘rsatkichlar tizimi o ‘rganilishi lozim.
Balans likvidligining umumiy
tahlili
Balans likvidligini tahlil etish metodikasi
Korxona likvidligi ko‘rsatkichlarini
tahlili
Aylanuvchanlik koisatkichlari tahlili
Foyda k o ‘rsatkichIarining tahlili
Moliyaviy barqarorlik koisatkiehlari tahlili
Iqtisodiy nochorlik bankrotlik ehtimolining tahlili
Korxona 
likvidliligi 
-
bu 
korxonaning 
yuzaga 
kelgan 
majburiyatlarini qoplash maqsadida tezkor ravishda va minimal 
xarajatlar bilan o ‘z aktivlarini pulga aylantira olish qobiliyati 
hisoblanadi.
Korxonaning to io v g a layoqatliligi - korxona kapitaliga zarar 
yetkazmagan holda barcha majburiyatlami to ia y olish qobiliyatidir. 
Umumiy holda korxona likvidliligi texnologik, ya’ni iaktivlaming pulga 
aylanish tezligi jarayoni, qolaversa, korxona buxgalteriya balansining 
likvidligi hamdir.
Passivdagi joriy majburiyatlami qoplash maqsadida aktivlami 
tezkor ravishda sotish orqali balans likvidligiga ega boiinadi.
Passivdagi 
joriy 
majburiyatlami 
qoplash 
maqsadida 
aktiv 
m a b la g ia m i tezkor ravishda sotish orqali balans likvidligi yuzaga 
keladi.
Balans 
likvidligini 
ta ’minlashda 
m ablagiam i 
joylashtirish 
muddatining ulaming majburiyatlarga jalb qilinishi muddatiga to ‘g ‘ri 
kelishiga alohida ahamiyat qaratish lozim. Y a’ni passiv tomondagi
396

---

majburiyatlami so‘ndirish muddati qancha b o isa, aktivlarning muddati 
ham unga mos holda bo‘lishi kerak. Aktivlar tarkibida yuqori likvidli 
aktivlar salm ogining yuqori b o iish i korxona likvidligining yuqori 
boiishiga olib keladi.
Likvidlikka b o ig a n ehtiyoj istalgan davr uchun hisoblanishi 
mumkin. 
Likvid 
m ablagiarga b o ig a n talab 
va taklif doimo 
o‘zgaruvchan boiadi. Likvidligi boim agan korxona to io v g a layoqatli 
b o ia olmaydi.