Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi



Download 4,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet152/643
Sana01.01.2022
Hajmi4,93 Mb.
#302989
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   643
Bog'liq
Mantiq

Tayanch  tushunchalar:

  Sezgi,  idrok,  xotira,  xayol,  tasavvur,  empirik  bilim,  kuzatish,  eksperiment,ilmiy 

dalil, nazariy bilim, muammo, ilmiy muammo, muammoli vaziyat, gipoteza, nazariya, kategoriya, tafakkur, 

mantiqiy  tafakkur,  tushuncha,mulohaza,  xulosa,  intuitsiya,  induktiv  tafakkur.  Metod,  metodologiya, 

metodika,  metafizika,  yangi  metafizika,  sofistika,eklektika,  sinergetika,  bifurkatsiya,  umumilmiy 

yondashuvlar,  tadqiqot  metodlari,  xususiy  ilmiy  metodlar,  fan  metodlari,  fanlararo  tadqiqot  metodlari, 

xususiy  fanlar  metodlari,  empirik  tadqiqot  metodlari,kuzatish,  eksperiment,  sotsiometriya  metodi,  o‘yin 

metodlari, kumatoid. 

 

«Gnoseologiya»  –  sof  falsafiy  kategoriya.  Uning  nomi  yunoncha  «gnosis»  –  «bilim»,  «ilm»  va 



«logos»  –  «ta’limot»,  «fan»  so‘zlaridan  kelib  chiqqan.  So‘zma-so‘z  ma’nosi  –  «bilish  haqi  dagi  ta’limot 

(fan)»,  «ong  haqidagi  ta’limot  (fan)».  Falsafiy  adabiyotlarda,  shu  jum  la  dan,  falsafiy  qomuslar  va 

lug‘atlarda «gnoseologiya» atamasi «bilish nazariyasi» deb tarjima qilingan. SHu bilan bir qatorda, ayni shu 

mazmunni ifodalash uchun falsafiy adabiyotlarda «epistemologiya» so‘zi ham qo‘llaniladi. SHuni ta’kidlash 

lozimki, gnoseologiyaga tatbiqan bilish nazariyasi va epistemologiya nomlarining qo‘llanilishini o‘rinli deb 

bo‘lmaydi.  Zotan,  «episteme»  so‘zi  «pistis»  –  «e’tiqod»  so‘zi  bilan  uzviy  bog‘liq.  Biroq,  «biz  biladigan» 

(gnosio)  va  «biz  ishonadigan»  (pistio),  mavjudligiga  e’tiroz  bildirmaydigan  narsalar  –  falsafiy  va  ilmiy 

bilimlarning  hozirgi  darajasida  mazmunan  har  xil  tushunchalardir.  SHu  bois  G‘arbiy  Evropa  falsafasida 

epistemologiyaning mazmuni ikki xil, ba’zan esa – uch xil talqin qilinadi. Umuman olganda, hozirgi zamon 

falsafasida  gnoseologiya  bilish  jarayonining  umumiy,  aniqroq  aytganda,  falsafiy  mohiyati  hamda  umumiy 

muammolariga  e’tiborni  qaratadi. Epistemologiya esa, bizning muayyan narsalar haqidagi  bilimlarimiz va 

(yoki)  e’tiqodlarimizning  ishonchlilik  darajasini  o‘rganadi.  Demak,  epistemologiya  gnoseologiyaning 

tarkibiy  qismi  yoki  uning  amaliy  ifodasidir.  Tom  ma’nodagi  epistemologiya  hozirgi  kunda  ilmiy,  haqiqiy 



 


Download 4,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   643




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish