Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

 

 

 

156 

 

Hosil bo’ladigan bilimning xarakteriga ko’ra analogiya 3 ko’rinishda namoyon bo’ladi:  

a) Qat’iy analogiya.  

b) Qat’iy bo’lmagan analogiya.  

c) Yolg’on analogiya.  

a) Qat’iy analogiya 

o’xshash tomonlar, belgilar orasidagi zaruriy aloqa va munosabatlar asosiga ko’riladi. 

Qat’iy analogiya ilmiy izlanishlarda keng qo’llaniladi. Ilmiy tadqiqotlarni modellashtirish usuli qat’iy 

analogiyaga asoslangan.  

b) Qat’iy bo’lmagan analogiya 

ehtimollik xarakteridagi (taxminiy) xulosalarni hosil qiladi. Samolyotlar 

modelini sinash qat’iy bo’lmagan analogiyaga asoslanadi.  

Qat’iy bo’lmagan analogiyada bilimning ishonchlilik darajasini oshirish uchun quyidagilarga e’tibor berish 

lozim:  

1. o’xshash xususiyatlar tomonlarning ko’pligiga;  

2. asosiy, zaruriy belgilar, tomonlar o’xshashligiga;  

3. o’xshashlikning iloji boricha har tomonlama bo’lishiga;  

4. farklarning miqdori va sifatiga;  

5. chiqarilayotgan xulosadagi ehtimol borligi nazarda tutilgan belgining o’xshash belgilarga yaqin tipni 

ifodalashiga.  

 

Bular analogiya bo’yicha chiqariladigan xulosalarning asosiy qoyidalari hisoblanadi.