Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

epixeyrema 

va b) 

soritlar 

shaklida namoyon bo’lishi mumkin.  

a)  Epixeyrema  –  shunday  murakkab  qisqartma  sillogizmki,  uning  asoslari  entimemalardan  iborat 

bo’ladi

. Masalan:  

Yolg’on nafratga loyiq, Chunki u axloqsizlik.  

Yolg’ondaka maqtov - yolg’on, Chunki unda haqiqat buzib ko’rsatiladi.  

Yolg’ondaka maqtov - nafratga loyiq  

b) Sorit - qisqartma sillogizmlar yig’indisi. 

 

Uch - toq son  

Hamma toq sonlar – natural son  

Hamma natural sonlar – ratsional sonlar.  

Uch – ratsional son.  

3. 

Induktiv  xulosa  chiqarish. 

Induktiv  xulosa  chiqarish  jarayonida  inson  fikri  yakkalikdan  umumiylikka 

qarab boradi. Induktiv lotincha «induktiv» co’zidan olingan bo’lib, «chiqarish», «hosil qilish» ma’nolarini 

anglatadi. Induktiv xulosa chiqarish insoniyat amaliy va aqliy faoliyatining o’ziga xos natijasi hisoblanadi. 

Insoniyat  ko’p  asrlik  ijtimoiy  –  tarixiy  amaliyoti  tufayli  yakka  predmet  va  hodisalarga  xos  ayrim  belgi  - 

xislatlarning  boshqalarida  takrorlanishini  bilib  olgan.  Bu  takrorlanish  oqibatda  inson  fikrini  yakkadan 

umumiylikka  qarab  yo’naltirgan.  Yakka  predmet  va  hodisalarni  takror  va  Yana  takror  o’rganish  ularning 

umumiy  xususiyatlarini  payqashga  olib  kelgan.  Kishilar  amaliy  faoliyat  jarayonida  ko’pdan  ko’p  alohida 

fikrlardan  umumiy  qoidalar  hosil  qilganlar,  olamni  bilishda  yakkalik,  alohidalikdan  umumiylikka  qarab 

borganlar, alohida faktlar, hodisalarni umumiylashtirganlar.  

Insonning  har  qanday  bilimi  asosida  alohidalikdan  umumiylikka  qarab  borish  yotadi.  Dmitriy  Mendeleev 

alohida  elementlarni  o’rganish  orqali  ximiyaviy  elementlarning  davriy  sistemasini  kashf  etdi.  Umuman 

---