Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

 

 

1.2-rasm. Marketing rivojlanishining 5 ta bosqichi 

 

Rivojlangan  mamlakatlarda  «Realizatsiya  davri»  1950-yillargacha 

davom etdi. Sotish hajmi yetarli darajada edi. Lekin muammo kompaniya 

nimaga ko‘proq ahamiyat berish kerakligini aniqlash edi. Kompaniyalar 

uchun ilmiy izlanish olib borish, sotib olish, ishlab chiqarish, jo‘natish va 

sotishni bog‘lab turadigan odam kerak edi. Shunday qilib, «Realizatsiya 

davri»ni «marketing bo‘limi davri» egalladi. «Marketing bo‘limi davri» - 

kompaniyaning barcha marketing ishlari faqat bir bo‘lim tomonidan olib 

boriladi va qisqa muddatli rejalari tuziladi.  

1960-yillarga 

kelib 

esa 

ba’zi 

bir 

kompaniyalar 

faqat 

marketologlardan  iborat  holda  ishni  boshladi.  Hatto,  marketing 

kompaniyalari  ishchilarining  ba’zilari  «Marketing  bo‘limi  davridan» 

chiqishgan edi.  

  

 

 

 

 

 

1.3-rasm. Marketing kompaniyasi 

 

 

 

«Marketing  kompaniyasi  davri»  -  qisqa  muddatli  marketing 

rejalashtirishga  qo‘shimcha  uzoq  muddatli  marketing  rejalarini  ishlab 

chiqadi va butun korxona marketing kompanyasi asosida ish olib boradi. 

Marketing  kompaniyasi  juda  oddiy,  lekin  juda  muhim.  Marketing 

kompaniyasi yangilik emas. Lekin ko‘pchilik boshqaruvchilar bu so‘zni 

eshitib vahimaga tushadi. Shuning uchun ular o‘zlari uchun oson bo‘lgan 

mahsulotni ishlab chiqarish, uni sotishga harakat qiladi. «Ishlab chiqargan 

mahsulotni  sotishdan  ko‘ra  sotiladigan  mahsulotni  ishlab  chiqarish 

maqsadga muvofiqdir», ya’ni aqlli boshqaruvchi esa ishlab chiqarishdan 

  

  

  

  

  

 

 

 

 

 

 

Mijozni 

 

qanoatlantirish

 

 

 

Foyda olish (yoki 

 

muvaffaqqiyatga 

 

erishish) maqsadi 

 

Marketing 

 

kompaniyasi 

 

Kompaniya 

 

say-

 

harakatlari 

 

 

 

---

 

19 

 

 

 

ko‘ra ko‘proq marketingga e’tibor qaratadi. Marketingga moyil korxona 

o‘zi ishlab ishlab chiqargan mahsulotni sotishdan ko‘ra mijozlarga kerakli 

narsani  ishlab  chiqarishni  ma’qul  ko‘radi.  Masalan,  Ford  Motors 

«Mijozlar  tajribasi»  dasturiga  muvofiq  Ford  kompaniyasining  turli 

bo‘limlaridagi  ishchilari  Fordning  minglab  mijozlari  bilan  uchrashib, 

ularning  xohish  va  istaklarini  o‘rganishdi  va  ishlab  chiqarishga  tatbiq 

qilishdi.