Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Xariddan  keyingi  reaksiya. 

Tovar  sotib  olgach,  iste’molchi 

qoniqish  yoki  qoniqmaslik  tuyg‘usini  his  qiladi.  Xaridor  tovarni  sotib 

olgan paytdan ishlab chiqaruvchining ishi tugamaydi: u sotishdan keyingi 

paytda  ham  davom  etadi.  Marketolog  iste’molchining  qilgan  xarididan 

qoniqqanlik darajasini, uning tovar sotib olingandan keyingi reaksiyasini 

va mahsulotning keyingi taqdirini o‘rganishi kerak.  

Xariddan  qoniqish.

  Iste’molchining  xarididan  qoniqqan  yoki 

qoniqmaganini 

qanday 

aniqlash 

mumkin? 

Xariddan 

qoniqish 

iste’molchining  kutgani  va  tovar  xarakteristikasining  real  tarzda  mos 

kelishi sifatida belgilanadi. Agar xarid dastlabki kutilganiga mos kelmasa, 

foydalanuvchi  uni  yoqtirmaydi,  agar  xaridorning  ishonchi  oqlansa,  u 

qoniqish his qiladi. Agar tovarga berilgan xarakteristika iste’molchining 

kutganidan ham yaxshi (yuqori darajada) chiqsa, unda iste’molchi qoyil 

qolish tuyg‘usini his qiladi. Xaridorning takror xarid haqidagi qarori va 

uning  do‘stlari  va  tanishlariga  ushbu  tovarni  maqtab,  sotib  olishi,  unga 

undashi ushbu tovardan qanoatlanganlik darajasidan kelib chiqadi.  

Iste’molchining kutishi sotuvchi va do‘stlaridan olgan ma’lumotlari 

asosida  shakllanadi.  Kutilgani  va  tovar  xarakteristikasi  orasidagi  mos 

kelmaslik qancha ko‘p bo‘lsa, iste’molchining noroziligi shuncha kuchli 

bo‘ladi.  Xaridor  xarid  qilgan  narsasidan  qoniqishi  uchun  ishlab 

chiqaruvchining reklamasi tovarning real xarakteristikasini ishonchli aks 

ettirmog‘i  zarur.  Ayrim  sotuvchilar  iste’molchi  xarididan  kafolatli 

qoniqish hosil qilishi uchun qandaydir darajada ularni pasaytiradilar ham.