Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Ish yuzasidan sheriklar va savdo xodimlarini rag‘batlantirishning 

asosiy usullari 

 

 

 

Ixtisoslashtirilgan ko‘rgazma va anjumanlarda. Tarmoqqa oid assotsiatsiyalar 

har  yil  turli  xil  ko‘rgazma  va  anjumanlar  tashkil  etadilar.  Ishlab  chiqarishga 

mo‘ljallangan  tovar  ishlab  chiqaruvchilar  ixtisoslashtirilgan  ko‘rgazmalarda 

ishtirok etish uchun ilgari (olg‘a) surish (rivojlanish) maqsadida yillik budjetning 

35%  gacha  sarflashi  mumkin.  Ko‘rgazma  ishtirokchilari  uchun  foyda  yangi 

potensial mijozlarining paydo bo‘lishi, iste’molchilar bilan aloqa o‘rnatish va uni 

saqlab qolish, yangi tovarlar namoyishi. Yangi xaridorlarni jalb etish, mijozlarga 

savdo  hajmini  oshirish,  turli  xil  buyum  (mahsulot)lar  yordamida  xaridorlarni 

o‘ziga «o‘rgatish», videofilmlar va boshqa audio vizual vositalar kabi o‘ta xilma – 

xil bo‘lishi mumkin. 

 

Savdo  xodimlari  orasida  tanlovlar.  Konkurs  kompaniyaning  o‘z  xodimlari 

yoki dillerlarni ma’lum davrda savdo hajmini oshirish bo‘yicha qilgan harakatlari 

uchun  taqdirlashga  yo‘naltirilgan.  Yuqori  natijalarga  erishgan  ishtirokchilar 

sovrinlar (pul, yo‘llanmalar, sovg‘alar, ballar) oladilar. 

 

 Suvenir  (esdalik)  reklama.  Esdaliklarga  reklamalar  potensial  sotib  oluvchi 

(xaridor) bilan muzokaralarda yoki mijozlar bilan kontaktda kompaniyaning savdo 

vakillari  o‘z  hamsuhbatlariga  uncha  qimmat  bo‘lmagan,  lekin  foydali  (sharikli 

ruchka,  kalendarlar,  breloklar,  fonarchalar,  bloknot  va  h.k.)  predmetini  hadya 

qiladilar. 

 

---

 

362 

 

 

 

  

Ish yuzasidan sheriklar va sado xodimlarini rag‘batlantirish usulini 

tanlash. 

 

Sheriklari  va  o‘z  savdo  vakillarini  rag‘batlantirish  uchun 

kompaniyalar  har  yili  milliard  dollarlab  sarflaydilar  (12.3-jadval).  Bu 

vositalar potensial xaridorlarni qidirib topishga, mijozlarni ishontirish va 

taqdirlashga va savdo xodimlarini motivatsiyalash uchun mo‘ljallangan.  

Qoidaga ko‘ra kompaniya ishdagi sheriklarini rag‘batlantirishning har bir 

usuli  uchun  alohida  budjet  tuzadi,  bu  rag‘batlantirish  esa  uzoq  yillar 

davomida kamdan kam o‘zgaradi.