Toshkent moliya instituti d. Tojiboyeva maxsus fanlarni

O‘quv metodlarini tanlashga ta’sir etuvchi omillar 

                                           

 

Omillar 

Omillar 

ta’siri 

O‘rni 

O‘qitishning maqsadi va unga erishish zarurligi  

0.90 

1 

O‘qitishning motivatsiya darajasi 

0.86 

2 

O‘qitishning qonuniyatlari tamoyillarini amalga oshirish

 

0.84 

3 

Mavzu mazmuni va qo‘yilgan talablar  

0.80 

4 

O‘quv axborotlarini murakkabligi va me’yori 

0.78 

5 

O‘qitilayotganlarning tayyorgarlik daralasi 

0.65 

6 

O‘qitilayotganlarning qiziqishi, faolligi  

0.65 

7 

O‘qitilayotganlarning yoshi, ishchanligi 

0.62 

8 

Mashq qilish, sabr-toqat, bardoshlilik va ko‘nikmalarni 

shakllantirish,   

0.60 

9 

Talab etiladigan vaqt 

0.55 

10 

Moddiy-texnik, tashkiliy sharoitlar 

0.50 

11 

Metodni avval qo‘llanilganmi yoki yo‘qligi 

0.40 

12 

Mashg‘ulot tipi va tarkibi 

0.38 

13 

O‘quv jarayoni qatnashchilarining o‘zaro munosabatlari  

0.37 

14 

Guruhdagi o‘qitilayotganlar soni 

0.36 

15 

Pedagogning kompitentlik darajasi  

0.35 

16 

 

Tejamkorligidir. 

Mavzuni  o‘rganish  uchun  metod  tanlashda  kompyuterdan 

foydalanish  katta  imkoniyatlarga  ega.  Dars  o‘tish  metodini  tanlashning 

asosi  algoritmlar bo‘lib, o‘qituvchi belgilangan mezonlar orqali mavzu, 

uzviy savolni o‘rganish uchun kompyuter yordamida optimal metodlarni 

tanlaydi. Hozirgi paytda 100 dan ortiq metodlarni turli mezonlar asosida 

tanlaydigan  “Metod”  dasturlari  bo‘lib,  ular  so‘zsiz  o‘qituvchiga  dars 

o‘tish  metodini  tanlashda  katta  yordam  beradi.  Hozirgi  zamon  talabiga 

ko‘ra maqsad tayyor bilimni o‘zlashtirish emas, balki asosiysi o‘quvchi-

talabalarning intellektual qobiliyatlarini rivojlantirishdir. Shu bilan birga 

ularda  mustaqil  tanlash,  qaror  qabul  qilish  ko‘nikmasini  hosil  qilish  

bo‘lib,  bunday  xislatni  tarbiyalash  ko‘p  jihatdan  dars  o‘tishda 

qo‘llaniladigan  metodlarga  bog‘liq.  Insonning  xislatlari  bir-biridan 

farqlanadi, olingan axborotni eslab qolish qobiliyatlari  ham. Dars o‘tish 

shakllari, ularda qo‘llangan turli-tuman metodlar esa ana shu xislatlarga 

muvofiq ravishda ko‘proq axborot olish, uni tushunish, xotirada saqlash  

taqqoslash, to‘g‘ri qaror qabul qilishga yordam beradi. 

---

 

 

 

93 

Metod bu keng qamrovli, serqirra, murakkab tushuncha. Dars o‘tish 

uchun metod tanlash ko‘zlangan maqsad, qo‘yilgan vazifalarga, ma’lum 

bir metodning imkoniyatlari va boshqa qator omillarga ko‘ra belgilangan 

mezonlar asosida amalga oshiriladi. O‘qituvchi barcha omillarni hisobga 

olgan  holda  mavjud  mezonlar  yordamida  dars  o‘tish    metodini  tanlashi 

lozim. 

O‘tgan  asrning  o‘rtalaridan