Toshkent moliya instituti d. Tojiboyeva maxsus fanlarni

guruhdagi  talabalar  soni

  ham  katta  rol  o‘ynaydi. 

Kichik  guruhlarda  muvaffaqiyat  bilan  qo‘llanilgan  metodlar  katta 

guruhlarda kutilgan natijani bermasligi mumkin, yoki umuman qo‘llash 

qiyin bo‘ladi. 

O‘qituvchi, dars beruvchi sifatida har safar qanday qilib, qaysi usul 

bilan  dars  o‘tsam  qo‘yilgan  maqsadga  erishaman  deb  o‘z  oldiga  savol 

qo‘yib,  o‘ylab  ko‘rsa,  dars  o‘tishning  aynan  mavzuga  mos  keladigan 

uslubini topishi mumkin. 

Darsni  qanday  o‘tish  borasida  aniq  bir  qarorga  kelishda,  asosiy 

mo‘ljal  olishda  darsni  nimaga  qaratilganligi  muhim  ahamiyatga  ega. 

Agar: 

•

  maqsadga  erishish  mo‘ljalga  olinadigan  bo‘lsa,  dars  jarayonida 

qanday maqsadlarga erishish kerakligini aniq belgilab olinishi lozim; 

---

 

 

 

96 

•

  darsda  qatnashadiganlar  mo‘ljalga  olinsa,  talabalar  (o‘quvchilar) 

guruhi kimlardan iboratliligiga e’tibor qaratiladi;  

•

  o‘tiladigan  mavzu,  unga  ajratilgan  vaqt  mo‘ljalga  olinsa,  qanday 

o‘quv materialini talabalar ongiga yetkazish zarur va unga qancha vaqt 

ajratilganiga diqqat qaratiladi; 

•

  o‘quv  vositalari  mo‘ljalga  olinsa,  qo‘limizda  qanday  o‘quv 

vositalari  bor  va  ulardan  qay  darajada  foydalanishimiz  mumkinligini 

hisobga olamiz; 

•

  talabalar  (o‘quvchilar)ning  darsga  faol  yoki  passiv  qatnashuvi 

mo‘ljalga  olinsa,  qanday  dars  o‘tish  uslublarini  qo‘llash  kerakligini 

tanlaymiz;  

•

  darsni  tashkil  etish  mo‘ljalga  olinsa,  qanday  tashkiliy  shart-

sharoitlar mavjudligini hisobga olamiz; 

•

  o‘zlashtirishni  nazorat  qilish  mo‘ljalga  olinsa,  qanday  tartibda 

talabalar  bilimi  nazorat  qilinadi  va  baholanadi,  diqqat  ana  shunga 

qaratiladi. 

Dars jarayonida qo‘llaniladigan metodni tanlashda o‘qituvchi bilan 

talabalar  o‘rtasida  o‘quv  jarayonida  shakllanadigan  munosabatlarda 

o‘zaro  hamkorlikka  diqqat  qaratilsa,  boshqalarida  avtoritarlik  ustun. 

Dars  o‘tish  metodini  tanlashda  eng  muhim  omil  bu  o‘qituvchining 

darsga tayyorgarligi darajasidir. Chunki qaysi metodni qo‘llash, qanday 

qilib  dars  o‘tish,  darsning  mazmuni  talabalar  ongiga  yetkazish 

o‘qituvchiga,  uning  bilimi,  salohiyati,  kasbiy  ko‘nikmasi,  mahoratiga 

bog‘liq. 

Ko‘rinib  turibdiki,  metodlar  tanlab  dars  jarayonini  tashkil  etishga 

ko‘plab omillar ta’sir qiladi. 

Bundan tashqari real jarayonga kutilmagan holatlar, sabablar ta’sir 

qilishi  mumkinki,  uni  avvaldan  ko‘rib,  hisobga  olib  bo‘lmaydi.