Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

 
ASOSIY TAYaNCh TUShUNChALAR 
 
1.
 
Normativ 
iqtisodiyot 
  7. 
Gipoteza 
 
2.
 
Pozitiv iqtisodiyot    
 
8. Ilmiy abstraktsiya  
3.
 
Mikroiqtisodiyot  
  9. 
Induktsiya 
4.
 
Makroiqtisodiyot 
 
  10. 
Deduktsiya 
5.
 
Iqtisodiy qonunlar    
 
11. Funktsional tahlil 
6.
 
Iqtisodiy kategoriya    
 
12. Iqtisodiy fikrlash 
 
a)
 
Xrajatlar va olinadigan natijani taqqoslash asosida ratsional qaror qabul qilish; 
b)
 
Iqtisodiy jarayonlarni baholab, iqtisodiyotda qanday tadbirlar belgilash kerakligini yoki 
qanday iktisodiy siyosat yuritish kerakligini, iqtisodiy rivojlanish maqsadini ko’rsatishga 
asoslangan yo’nalish; 
c)
 
Ishonchli nazariya bo’lishi uchun tajribada sinash va nazariy jixatdan asoslab berish 
lozim bo’lgan, muayyan hodisani yuz berishi sabablarini izohlash uchun ilgari surilgan ilmiy 
taxmin; 
d)
 
Iqtisodiy hodisa jarayonlar o’rtasidagi muhim bog’lanish, iqtisodiy zaruriyatni taqozo 
etuvchi, sabab-oqibat, sifat va miqdor bog’lanishlari bo’lib, individ va institutlarni hatti-xarakati, 
tanlash sabablari va motivlarini umumlashtirgan holda xarakterlab berilishidir; 
e)
 
Nazariy iqtisodiyotning birinchidan, iqtisodiy alohidalashgan birliklari (firma, korxona, 
uy xo’jaligi), ikkinchidan alohida olingan bozor, aniq mahsulot narxlari, sotuvchi va xaridorlarni 
samarali tanlov tamoyillarini shakllanishini o’rganuvchi bo’lim; 
f)
 
Faktlar, dalillar yordamida tadqiqot olib borib, ular tahlili asosida iqtisodiy faoliyat 
jarayonida o’zlarini qanday tutishlari, iste’mol tanlovini ilmiy asoslashga harakat qiladi; 
g)
 
Nazariy iqtisodiyotning iqtisodiyotga bir butun tizim sifatida yondashib, iqtisodiy 
siyosatning maqsadini shakllantiradi, uni realizatsiya qilish uchun zarur chora-tadbirlar 
belgilashni tadqiq qiluvchi bo’limi; 
h)
 
Qamiyat iqtisodiy hayotining eng muhim tomonlarini ifodalovchi iqtisodiy 
voqe’likning ilmiy ifodasidir; 
i)
 
Iqtisodiy hodisalarning eng barqaror bog’lanishini olib, masalaning mohiyatiga putur 
etkazmaydigan ikkinchi darajali faktlarni ajratib olib, ularni yo’q deb faraz qilinadi yoki 
o’zgarmaydi deb olib tadqiq etilishi; 

---

  
j)
 
Empirik bilimdan abstraktsiyaga o’tish, xususiy xulosadan umumiy xulosa chiqarish 
metodi; 
k)
 
Funktsional bog’lanish, ya’ni bir miqdorning o’zgarishiga qarab boshqa miqdorning 
o’zgarishi o’rtasidagi bog’lanish asosida iqtisodiyotni tahlil etish; 
l)
 
Nazariyadan amaliyotga, umumiy xulosadan xususiy xulosa chiqarishga, ilgari surilgan 
gipotezani real iqtisodiy faktlar yordamida tekshirishga, tadqiq qilishga asoslangan metod.