Toshkent moliya instituti "buxgalteriya hisobi" kafedrasi

debet oborot jami 
1343000 
6 05.07 Kassadagi limitdan ortiqcha pul mablag‘i bankka 
topshirildi 
5110 
5010 
12000 
7 17.07 Xodimlarga mehnat haqi berildi 
6710 
5010 
730000 
8 18.07 Tovarlarni 
sotishdan 
olingan 
naqd 
pullar 
inkassatorga topshirildi 
5710 
5010 
540000 
9 20.07 Olinmagan ish haqi bankka qaytarildi 
5110 
5010 
50000 
kredit oborot jami 
1332000 
Sintetik va analitik hisobning to‘g‘riligi sintetik va analitik schyotlar bo‘yicha 
oborot vedomostlarini solishtirish yo‘li bilan tekshiriladi. Memorial-order shaklining 
umumiy chizmasi quyidagicha (18-rasm). 

---

110 
18-rasm. Hisobning memorial-order shakli 
Bayon qilinganlardan ko‘riniib turibdiki, hisobning memorial-order shakli 
unchalik murakkab emas. Unda hisob ishlari buxgalteriya xodimlari o‘rtasida 
ularning malakasi va tajribasiga qarab taqsimlanishi oson. 
Memorial -order buxgalteriya hisob shaklini quyidagi afzalliklari mavjud: 
1. 
Hisob jarayonlarini qat’iy ketma-ketligi; 
2. 
Registrlar andozaviy shakllaridan foydalanishni imkoniyati mavjudligi; 
3. 
Hisob texnikasini oddiyligi va tushunarligi;
4. 
Buxgalteriya xodimlari malakasiga ko‘ra, hisob ishlarini taqsimlash 
imkoniyatini mavjudligi.
Memorial-order shakli yuqoridagi afzalliklarga ega bo‘lishi bilan birga, ba’zi 
bir kamchiliklarga egadir: 
1. 
Hisob ishlarini ko‘p mehnatliligi; 
2. 
Analitik va sintetik hisobni alohida yuritilishi, ya’ni hisobni alohida 
yuritilishi natijasida sintetik hisobdan analitik hisobni orqada qolishi vujudga keladi; 
3. 
Turli hisob registirlarda bitta xo‘jalik jarayonini qayta, qayta yozilishi. 
Buxgalteriya hisobining Bosh daftar shakli 
Buxgalteriya hisobi shakllari vujudga kelishi, qo‘llanishi, hisob ishlarini 
hajmidan, hisob xodimlarini malakasidan kelib chiqadi. Buxgalteriya hisobining 
Bosh daftar shaklini vujudga kelishi XIX asr boshlariga to‘g‘ri keldi va hozirgi 
davrda ham kichik firma va korxonalarda qo‘llanilmoqda. Buxgalteriya hisobining 
ushbu shakli sintetik schyotlar ham qo‘llaniladigan buxgalteriyalarga xosdir. 
Tabiiyki, kichik firma va korxonalar faoliyati doirasi katta bo‘lmaganligi sababli, 
qo‘llaniladigan sintetik schyotlar miqdori ham kam bo‘ladi. 
Hisobning memorial-order shakli 
Dastlabki hujjatlar 
Memorial-orderlar 
Guruhlovchi 
jamlama
vedomostlar
 
Kassa daftari
Analitik
hisob
registrlari
Registratsiya jurnali 
Bosh daftar
Sintetik schetlar
bo‘yicha oborot
vedomosti 
Analitik schetlar 
bo‘yicha oborot 
vedomosti
Buxgalteriya
balansi
- joriy yozuvlar 
- yozuvlarni tekshirish

---

111 
Buxgalteriya hisobining ushbu shaklida dastlabki xujjat ma’lumotlari Bosh 
daftar deb ataladigan sintetik registrda yuritiladi. Bosh daftarda xronologik va tizimli 
yozuvlar birgalikda olib boriladi, shuning uchun ham kombinatsiyalashgan registr 
hisoblanadi. 
Buxgalteriya hisobining Bosh daftar shaklida hisob ishlarida qulaylik yaratish 
maqsadida oy davomidagi xo‘jalik jarayonlari reestrini ham yuritish mumkin. 
Xo‘jalik jarayonlari reestri asosida esa Bosh daftar to‘ldiriladi