Toshkent moliya instituti "buxgalteriya hisobi" kafedrasi

Haqiqiy qiymat; 
real value ; реaльнaя стоимость ; 
bu aktivning joriy 
bozor qiymati yoki qonunchilikka muvofiq baholash faoliyati bilan shug‘ullanish 
huquqiga ega bo‘lgan mustaqil ekspertlar tomonidan aniqlangan qiymatidir 
Realizatsiya qilish; 
realization; реaлизaция; 
sotish, ayriboshlash, beg‘araz 
berish maqsadida tovarlarni jo‘natish (topshirish), ishlarni bajarish va xizmatlar 
ko‘rsatish, shuningdek garovga qo‘yilgan tovarlarga bo‘lgan mulk huquqining 
garovga qo‘yuvchi tomonidan garovga oluvchiga topshirilish. 
Rentabellik; 
profitability; 
рентaбельность; 
ishlab 
chiqarish 
samaradorligining ko‘rsatkichi bo‘lib, foydaning asosiy ishlab chiqarish fondlari va 
aylanma mablag‘larining o‘rtacha yillik qiymatiga nisbati sifatida aniqlanadi. 
Saldo; 
balance; сaльдо; 
muayyan vaqt oralig‘ida pul tushumlari va chiqimlari 

---

296 
o‘rtasida vujudga kelgan qoldiq. Xo‘jalik mablag‘lari yoki ular manbalarining 
buxgalteriya hisobi schyotlari bo‘yicha qoldiq. Aktiv schyotlarning saldosi faqat 
debetda bo‘lib, ma’lum schyotdagi xo‘jalik mablag‘larining qoldig‘ida ko‘rsatiladi. 
Passiv schyotlarning saldosi faqat kreditida bo‘lib, ma’lum schyotdagi mablag‘lar 
manbaini ko‘rsatadi. Debet saldolar buxgalteriya balansining aktivida, kredit saldolar 
esa passivida aks ettiriladi. 
Schyotlarning aylanmalari; 
turnover of accounts; обороты счётов; 
buxgalteriya hisobi schyotlarning debeti va krediti bo‘yicha yozuvlar jami. Ular 
tegishli ravishda debet va kredit aylanmalari deyiladi. Aylanmalar har oyning oxirida 
jamlab chiqiladi. Aktiv schyotlar bo‘yicha debet aylanma oy davomida hisob ob’yekti 
ko‘payishini, passiv schyotlar bo‘yicha - kamayishini anglatadi. Kredit aylanma aktiv 
schyotlar bo‘yicha oy davomida hisob ob’yekti kamayishini, passiv schyotlar 
bo‘yicha – ko‘payishini ko‘rsatadi. Schyotning qoldig‘ini chiqarish uchun oldin 
uning aylanmalarini aniqlash kerak.