Toshkent moliya instituti "bank ishi" kafedrasi "bank ishi"

 
Markaziy  bank  tomonidan  belgilangan  ustav  kapitalining  eng  kam  miqdori  bo‘yicha 
talablarga muvofiqligi; 

 
bank  kapitali,  shu  jumladan  ustav  kapitali  miqdorini  doimiy  ko‘paytirib  borishning 
rejalashtirilganligi; 

 
ko‘zda tutilayotgan daromadlar hamda fondlarni shakllantirish istiqbollari; 

 
muassislarning zarur hollarda qo‘shimcha kapital kirita olish qobiliyati. 
Bank  ro‘yxatga  olingunga  qadar  ustav  kapitalini  shakllantirish  uchun  muassislar 
tomonidan  Markaziy  bankda  yoki  rezident  banklarning  birida  vaqtinchalik  jamg‘arma 
hisobvarag‘i ochiladi. 
Bank  ustav  kapitalining  belgilangan  eng  kam  miqdori  mazkur  vaqtinchalik 
jamg‘arma  hisobvaraqda  muassislar  tomonidan  bankni  ro‘yxatga  olingunga  qadar  to‘liq 
shakllantirilgan bo‘lishi kerak. 
Bank  ro‘yxatga  olingandan  keyin  uning  ustav  kapitali  miqdorida  egasi  yozilgan 
aksiyalar chiqariladi va ular muassislar o‘rtasida joylashtiriladi. 
Respublikamizda tijorat banklarini tugatishning o‘ziga xos xususiyatlari. 
Bankni  qayta  tashkil  etish  aksiyadorlar  umumiy  majlisi  qaroriga  ko‘ra  amalga 
oshirilishi mumkin. Bu quyidagi hujjatlar taqdim etilgan holda O‘zbekiston  Respublikasi  
Markaziy bankining ruxsati bilan amalga oshiriladi. 

---

70 
 
- bank kengashi raisi tomonidan imzolangan iltimosnoma; 
- aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining bankni qayta tashkil etish to‘g‘risidagi qarori;  
-  bankni  qayta  tashkil  etishning  taxminiy  shartlari,  shakllari,  tartib  va  muddatlarini 
aks ettiradigan hujjatlar; 
-  qayta  tashkil  etishning  natijalari  haqidagi  moliyaviy  taxminlar,  shu  jumladan, 
bankning  u  qayta  tashkil  etilganidan  keyin  hisob-kitob  balansi  va  bankni  qayta  tashkil 
etish natijasida vujudga keladigan yuridik shaxslar haqidagi ma’lumotlar. 
Mazkur  hujjatlar  O‘zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  tomonidan  ikki  oy 
davomida ko‘rib chiqiladi. 
Markaziy  bank  tomonidan  bank  operatsiyalarini  amalga  oshirish  uchun  berilgan 
litsenziyani  bekor  qilish  uchun  mavjud  litsenziyani  shunday  holatga  keltirish  ancha 
murakkab  huquqiy  tadbir  bo‘lib,  tijorat  banklari  faoliyatining  to‘xtashi  va  tugatishida 
muhim asosdir. 
Bank    faoliyatini  to‘xtatish  va  banklarni  tugatish  “Banklar  va  bank  faoliyati 
to‘g‘risida”gi  Qonunda  hamda  Markaziy  bankning  240-sonli  “Banklarni  tugatish  tartibi 
to‘g‘risida”gi  2005  yil  22  mart  626-1sonli  uzgartirish  kiritilgan    Nizomda  ko‘rsatib 
o‘tilgan.  Jumladan  bank  quyidagi  hollarda  o‘z  faoliyatini  to‘xtatadi:  aksiyadorlar 
yig‘ilishining  qaroriga  ko‘ra,  Markaziy  bank  litsenziyani  qaytarib  olganda,  bankrot  deb 
e’lon  qilinganda  o‘z  faoliyatini  to‘xtatgan  bank  Markaziy  bank  tomonidan  banklarni 
Davlat  ro‘yxatiga  olish  daftaridan  chiqariladi.  Uni  faoliyati  to‘xtatilganligi  matbuotda 
e’lon qilinadi. Faoliyatni to‘xtatish va uni tugatish tartibi nizomda belgilab berilgan. 
Banklarni tugatish uchun quyidagilar asos bo‘ladi: 
a)  bank  operatsiyalarini  amalga  oshirish  litsenziyasi  Markaziy  bank  tomonidan 
chaqirib olinishi; 
b)  Markaziy  bank  roziligi  mavjud  bo‘lgan  holda  aksiyadorlar  yoki  muassislar 
(ishtirokchilar)  umumiy  yig‘ilishining  bankni  ixtiyoriy  ravishda  tugatish  to‘g‘risidagi 
qarori; 
Markaziy bank Boshqaruvining litsenziyani qaytarib olish  to‘g‘risidagi qarori qabul 
qilingan  kundan  boshlab  bankni  tugatish  jarayoni  yakunlanishiga  qadar  quyidagi 
cheklashlar belgilanadi:    
a) aksiyadorlar umumiy yig‘ilishi, boshqa organlar va bank mansabdor shaxslarining 
vakolatlari to‘xtatiladi, jumladan, ularning mulkni tasarruf etish va majburiyatlarni to‘lash, 
shuningdek,  bankni  boshqarish  huquqlari  bekor  qilinadi.  Bunda  aksiyadorlar  umumiy 
yig‘ilishining likvidator hisobotlarini maslahatli tarzda muhokama qilish huquqi saqlanib 
qoladi;  
b)  tugatilayotgan  bank  nomidan  yoki  uning  hisobidan  amalga  oshirilgan  harakatlar 
ular faqat likvidator tomonidan bajarilgan  holdagina yuridik kuchga ega bo‘lishi mumkin; 
v) bankning barcha qarz majburiyatlari muddati o‘tgan hisoblanadi; 
g)  tugatilayotgan  bankning  barcha  turdagi  qarzlari  bo‘yicha  penya  va  foizlarning 
hisoblab yozilishi to‘xtatiladi;  
d)  tugatilayotgan  bank  ishtirokida  sudda  ko‘rilayotgan  mulkiy  xususiyatga  ega 
bo‘lgan tortishuvlar agar ularga doir qabul qilingan qarorlar qonuniy kuchga kiritilmagan 
bo‘lsa to‘xtatiladi; 

---

71 
 
e)  bankka  tegishli  mulkiy  xususiyatga  ega  bo‘lgan  barcha  talablar  faqat  likvidator 
nomiga  bildirilishi  hamda  mazkur  nizom  va  amaldagi  qonunchilikda  ko‘zda  tutilgan 
tartibda ko‘rib chiqilishi mumkin;  
j)  tugatish  jarayoni  boshlangunga  qadar  sud  tomonidan  qabul  qilingan  qarorlar  va 
tugatilayotgan bankka nisbatan mulkiy talablarga oid sudning ijro hujjatlari qonunchilikda 
belgilangan tartibida ijro etilishi uchun tugatish komissiyasiga topshiriladi. 
Ammo bu nizom bank bankort deb e’lon qilinganda amalga kiritilmaydi.