Toshkent moliya instituti "bank ishi" kafedrasi "bank ishi"



Download 3,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet116/156
Sana04.07.2021
Hajmi3,13 Mb.
#108947
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   156
Bog'liq
bank ishi

ham ta’sir qiladi. Milliy valyuta kursining pasayishiga umid bog‘lab, importyorlar kurs 
ko‘tarilishi  oqibatida  zarar  ko‘rmaslik  maqsadida,  kontragentlariga  chet  el  valyutasida 
to‘lovlarni tezroq amalga oshirishga harakat qiladilar. Milliy valyutani mustahkamlashda 
esa  ular  chet  el  valyutasidagi  to‘lovlarni  sekinlashtirishga  harakat  qiladilar.  «Lidz  end 
legz» nomli bunday usul to‘lov balansi va valyuta  kursiga ta’sir ko‘rsatadi. 
6. Milliy  va  jahon  bozorlarida  valyutaga  ishonch  darajasi.  U  mamlakatdagi 
iqtisodiy  va  siyosiy  holat  bilan,  shuningdek,  valyuta  kursiga  ta’sir  qiluvchi  yuqorida 
ko‘rsatilgan  omillar  bilan  aniqlanadi.  SHuningdek,  dilerlar  nafaqat  hozirgi  vaqtdagi 
iqtisodiy  o‘sish  sur’atlari,  inflyasiya,  valyutaning  xarid  qobiliyati  darajasi,  valyutaga 
bo‘lgan  talab  va  taklif  nisbatini,  balki  ularning  dinamikasi  istiqbollarini  ham  hisobga 
oladilar.  Ba’zida  hattoki  savdo  va  to‘lov  balansi  xaqidagi  ma’lumotlar  yoki  saylov 
natijalari qanday bo‘lishi talab va taklif nisbatiga,  valyuta  kursiga bog‘liq. 
7. Valyuta  siyosati.  Valyuta  kursining  davlat  boshqaruvi  va  bozor  boshqaruv 
o‘rtasidagi nisbat valyuta  kursi  dinamikasiga ta’sir  qiladi.  Valyuta  bozorlarida valyutaga 
talab  va  taklif  mexanizmi  orqali  valyuta  kursining  shakllanishi  oqibatida  kurs 
nisbatlarining  kuchli  o‘zgarishi  ro‘y  beradi.  Bozorda  real  valyuta  kursi  yuzaga  keladi 
(Iqtisodiy holatni, pul aylanishi, moliya, kredit va muayyan valyutaning ishonchliligining 
ifodalovchi  ko‘rsatkich).  Valyuta  kursini  davlat  boqaruvi  valyuta–iqtisodiy  siyosatdan 


217 
 
kelib  chiqqan  holda,  uning  ko‘tarilishi  yoki  tushishiga    yo‘naltirilgan.  SHu  maqsadda 
ma’lum bir valyuta siyosati o‘tkaziladi. 
SHunday qilib, valyuta kursining shakllanishi-murakkab ko‘p  omilli jarayon bo‘lib, 
milliy  va  jahon  iqtisodiyoti  va  siyosatining  o‘zaro  aloqasiga  asoslanadi.  SHu  sababli, 
valyuta  kursini  prognoz  qilishda  yuqorida  aytib  o‘tilgan  kursni    shakllantiruvchi  omillar, 
hamda  ma’lum  shart-sharoitga  bog‘liq  ravishda  ularning  valyutalar  nisbatiga  ko‘p 
tomonlama ta’siri hisobga olinadi. 
Valyuta  kursi  takror  ishlab  chikarishda  ham    faol  rol  o‘ynaydi.  Tadbirkor  valyuta 
kursi  yordamida  o‘z ishlab chiqarish  xarajatlarini  jahon bozori narxlari bilan  solishtiradi. 
Bu  alohida  korxona  va  mamlakatlarning  tashqi  iqtisodiy  operatsiyalari  natijalarini 
ko‘rishga  imkon  beradi.  Valyuta  kursi  eksport  va  import  baholari  nisbatiga,  firmalar 
raqobatbardoshligiga  korxonalar foydasiga ta’sir qiladi. 
Valyuta  kursi  yoki  milliy  valyuta bahosi har  qanday  boshqa  tovar  bahosi  kabi  erkin 
boshqariladigan, o‘rnatiladigan bo‘lishi mumkin. SHuning uchun uni erkin suzib yuruvchi, 
cheklangan darajada  suzib yuruvchi va qayd etilgan valyuta kurslariga ajratiladi. 
Erkin suzib yuruvchi valyuta kursi ma’lum bo‘lgan bozor talabi va  taklifi ta’sirida 
o‘zgarib  turishi  mumkin.  Masalan,  AQSH  dollari,  Evro,  YAponiya  ienasi,  Angliya  funt 
sterlingi kurslari. SHu bois bu valyutalar jahon valyuta ayriboshlashida keng ishtirok etadi. 
CHeklangan  darajada  suzib  yuruvchi  valyuta  kurslarining  o‘zgarishi  ayrim 
valyutalar  yoki  valyuta  savati  kursi  o‘zgarishiga  bog‘liq.  Misol  uchun,  «uchinchi 
dunyoning  ko‘pchilik  mamlakatlari  o‘z  valyutalarini  AQSH  dollariga,  fransuz  franki»ga 
va boshqa xorijiy valyutalarga bog‘laydilar. CHeklangan darajada suzib yuruvchi valyuta 
kurslari  kiritilgan  mamlakatlar  o‘z    valyutalarining  tebranish  chegarasini  hamkorlik 
qilayotgan sheriklari bilan kelishib oladilar. 
Qayd  etilgan  valyuta  kursi-bu  xorijiy  valyutada  ifodalangan  milliy  pul  birligining 
davlat tomonidan rasmiy o‘rnatilgan bahosi bo‘lib, unga valyuta bozori talab va taklifning 
o‘zgarishi  ta’siri    qilmaydi.  Hozirgi  vaqtda  qayd  etilgan  valyuta  kursi  ham  rivojlangan 
malamlakatlarda  yoki  iqtisodiyoti  tashqi  bozorga  etarli  darajada  kirib  bormagan 
mamalakatlarda  ularning  moliya  tizimini  va  milliy  ishlab  chiqarishni    kuchli  xorijiy 
raqobatchilardan himoya kilish va quvvatlash maqsadida qo‘llaniladi.   

Download 3,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   156




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish