Toshkent moliya instituti "bank hisobi va audit" kafedrasi

5.2-rasm. 1929-1933-yillarda ortiqcha zaxira stavkasi va valuta stavkasi

Birinchi bank sarosimasi davomida (1930 yil, oktabr – 1931 yil, yanvar) c ko’tarilishni bochladi, bu vaqtda e 1930 yil noyabrdan 1931 yil yanvarigacha ikka baravardan ko’proq oshgan. Keyinchalik, bank inqirozining davom etishi ikkala c da ham va e da ham o’sishni davom etishiga olib bordi

Bank sohasining inqirozi 1931 yildan 1933 yilgacha davom etdi va bizning model davomi orqali namuna bashorat qilindi: c o’sishni davom etdi va e ham. Inqirozning oxiriga kelib 1933 yilning martida pul taklifi (M1) 25%ga susaydi – butun Amerika tarixidagi eng katta susayish – va bu millatning eng yomon iqtisodiy qisqarishi bilan bir vaqtda ro’y bergan. Ushbu susayish monetar baza darajasida 20% o’sishga qaramay sodir bo’lganligi ajoyibdir . Monetar baza c dagi o’zgarishlar qanchalik muhimligini ifodalaydi va a ning bank sarosimasi davomida pul taklifining aniqlanishida bo’lishi mumkin. Bu yana Fedning monetary siyosatni boshqarish kasbi omonatchi va bank tabiati orqali murakkablashishi mumkin.
2007-2009-yillarda Moliyaviy Inqiroz va Pul Taklifi
Oldingi mavzu pul taklifi va monetar bazaning doim birgalikda harakatlanmasligini ko’rsatadi.
Oxirgi moliyaviy inqirozlar, 4-shaklda ko’rsatilganidek, moliyaviy inqirozlarni to`xtatish uchun qar bershning yangi qulayliklari yaratilganligi va Federal Zaxiraning mol mulklarni sotib olganligi natijasida pul bazasi 200 %dan oshgan bir paytda pul taklifi 25%dan kamroqqa ko`tarilgan. Namunaviy pul taklifi buni qanday izohlaydi?



5.3.-rasm. 1929-1933 yillarda

3-rasm 2007-2009 yillar davri uchun bo`lgan muomaladagi valyuta c va zaxiradagi ortiqcha valyuta c ni ko`rsatadi. Biz shuni ko`rishimiz mumkinki , muomaladagi valyuta bu davr mobaynida kamayib ketgan, bizning namunviy pul taklifida pul taklifini oshirish tavsiya qilinadi, chunki u bankdagi pulni ( depozitni) umumiy hajmini oshiradi.

Har qanday holatda ham c dagi pasayishning natijalari zaxiradagi qo’shimcha valuta c dagi kutilmagan ko’taririlish orqali boshqariladi, m bu davr mobaynida 500 dan ortiq omillarni yuzaga keltiradi.M1 va pul bazasi C dagi o’sish uchun izoh shundan iboratki,banklar ulkan mablag’ni zaxirada ushlab turishga harakat qiladi, chunki Federal Zaxira bu zaxiralar uchun foiz to’lashni boshlaydi va bu foizning qiymati koeffitsiyentini oshiradi,hamda banklar mablag’ evaziga ularni qarzga berib tura oladi.