foizlar va boshqa daromadlar ko<rinishidagi tolovlar;
kreditlarni, qarzlami uzish uchun yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri investitsiyalar amortizatsiyasi uchun maqbul summalami tolash;
savdo bilan bog'liq bolmagan pul jo‘natmalarini amalga oshirish boyicha operatsiyalar kiradi.
Kapital harakati bilan bog‘liq valyuta operatsiyalarga joriy xalqaro operatsiyalar hisoblanmaydigan barcha operatsiyalar kiradi. Xususan:
investitsiya faoliyatini amalga oshirish;
kreditlar olish va berish, lizing operatsiyalarini amalga oshirish;
ko‘chmas mulkni sotib olish va sotish;
xorijiy davlatlardan mablaglami hisobvaraqlar va omonatlarga jalb etish hamda xorijiy davlatlarda mablaglami hisobvaraqlar va omonatlarga joylashtirish kiradi.
2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yunalishi bo'yicha Xarakatlar strategiyasiga muvofiq hamda valyuta sohasini tartibga solishning bozor mexanizmlarini joriy qilish, respublika eksport salohiyatini oshirishni ragfaatlantirish, tug‘idan-tug‘ri xorijiy investitsiyalami faol jalb qilish, mahalliy ishlab chiqaruvchilaming tashqi va ichki bozordagi raqobatdoshligini oshirish, mamlakati mizda investitsiya va ishbilarmonlik muhitini yaxshilash maqsadida:
Valyuta bozorini yanada liberallashtirish sohasida davlat iqtisodiy siyosatining ustuvor yo'nalishlari etib quyidagilar belgilangan:
- birinchidan, yuridik va jismoniy shaxslaming chet el valyutasini erkin sotib olish va sotish hamda o‘z mablaglarini o‘zining hoxishiga ko‘ra erkin tasarruf etish huquqlarini ro^obga chiqarishni toliq ta’miniash;
ikkinchidan, milliy valyutaning chet el valyutasiga nisbatan kursini belgilashda faqatgina bozor mexanizmlarini qollash;
uchinchidan, valyuta resurslaridan foydalanishda bozor instrumentlarining rolini oshirish, valyuta bozorida barcha xojalik yurituvchi subyektlar uchun teng raqobat sharoitlarini yaratish, valyuta siyo satining noan’anaviy tarmoqlarda eksportni rivojlantirishda, mintaqaviy va xalqaro iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlashda rag'batlantiruvchi rolini oshirish;
to‘rtinchidan, sifatli ish o‘rinlari va yuqori qo‘shilgan qiymatli mahsulotlar ishlab chiqarishni bevosita rag'batlantirish uchun iqtisodiyotning barcha sektorlariga tug"ridan-tug‘ri xorijiy investitsiyalar, bilim va texnologiyalar jalb etishga xizmat qiladigan ishbilarmonlik va investitsiya muhitini yaxshilash;
beshinchidan, milliy valyutaning barqarorligini ta’minlashga karatilgan qat’iy monetar siyosatni amalga oshirish, bu borada monetar instrumentlardan faol va moslashtirilgan holda foydalanish, davlat qimmatli qogbzlari bozorini rivojlantirish, shuningdek, ochiq bozorda operatsiyalar hamda davlat qimmatli qogbzlarini banklar likvidligiga garovga berish bo^yicha operatsiyalami amalga oshirishni amaliyotga joriy qilish;
oltinchidan, monetar va fiskal siyosatni muvofiqlashtirish xamda Davlat byudjetining mutanosibligini ta’minlash orqali pul massasi haddan ziyod o'sishining oldini olish;
yettinchidan, bank tizimining barqarorligini ta’minlash va uning tavakkalchiliklarga bardoshliligini, shu jumladan, valyuta siyosatini liberallashtirishning vujudga kelishi mumkin bolgan salbiy ta’sirini yumshatishga qaratilgan samarali choralami qollash hisobiga oshirish;
sakkizinchidan, valyuta siyosatining yangi sharoitlarida tayanch tarmoqlar korxonalari samarali faoliyat yuritishi uchun ulami davlat tomonidan qollab- quvvatlash bo^icha zarur chora-tadbirlar ko'rish;
to‘qqizinchidan, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlari turmush darajasiga valyuta siyosatini liberallashtirishning salbiy oqibatlarini kamaytirish imkonini beradigan xar tomonlama ijtimoiy qo'llab- quwatlash bo"yicha manzilli chora-tadbirlami amalga oshirish.
2017 yilning 5 sentyabridan:
O'zbekiston Respublikasining yuridik shaxslari joriy xalqaro operatsiyalar (tovar, ish va xizmatlar importi, foyda repatriatsiyasi, kreditlar ni qaytarish, xizmat safari xaraj atiarini to lash va boshqa savdo xarakteriga ega bolmagan o<tkazmalar) bo^yicha tolovlami amalga oshirish uchun tijorat banklarida chet el valyutasini cheklovsiz sotib olishlari mumkin;
0‘zbekiston Respublikasining rezidenti bo7gan jismoniy shaxslar chet el valyutasini tijorat banklarining valyuta ayirboshlash shoxobchalariga erkin sotishi va kon version bo7imlarida sotib olingan mablaglami xalqaro tulov kartalariga otkazish bo"yicha amaldagi tartibga asosan sotib olishi va chet elda hech qanday cheklovlarsiz ishlatishi mumkin;
iste’mol tovarlari importi bilan shug'ullanuvchi yuridik shaxs tashkil etmasdan faoliyat koYsatuvchi yakka tartibdagi tadbirkorlarga chet el valyutasini jismoniy shaxslar uchun o‘rnatilgan tartibda, banklardagi hisobvaraqlar orqali sotib olishga ruxsat berildi;
mulkchilik shaklidan qat’i nazar, barcha eksportchi korxonalaming chet el valyutasidagi tushumini majburiy sotish boyicha talab bekor kilindi;
chet el valyutasida daromad oluvchi yuridik shaxs tashkil etmasdan faoliyat koYsatuvchi yakka tartibdagi tadbirkorlar, shuningdek, fermer xojaliklari o‘z bank hisobvaraqlaridagi chet el valyutasini naqd koYinishida olishi mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi xududida:
tovar (ish va xizmat)lar uchun tolovlarni chet el valyutasida amalga oshirish taqiqlanadi, xalqarotajribaga muvofiq xalqaro tolov kartalari orqali tolovlar bundan mustasno;
tovar, ish va xizmatlar uchun narx va tariflar, shuningdek, jamiyatiaming ustav kapitaliga kuyiladigan minimal talablar faqat milliy valyutada belgilanadi;
davlat bojlari, yiglmlari va boshqa majburiy tulovlar faqat milliy valyutada undiriladi, konsullik yiglmlari bundan mustasno;.
Xorijiy valyutada kreditlar berish va undirish shartlari kredit siyosatidan kelib chiqqan holda tomonlaming o‘zaro kelishuviga asosan tijorat banklari tomonidan mustaqil belgilanadi;
banklaming xorijiy valyuta oldi-sotdisi bilan boglik operatsiyalar boyicha tavakkalchiliklari tadbirkorlik tavakkalchiligi hisoblanadi hamda ulami boshqarish tijorat bankining vakolatiga kiradi;
xorijiy valyuta oldi-sotdisi boyicha komission vositachilik xaqi miqdori tijorat banki tomonidan mustaqil belgilanadi;
tijorat banklariga xorijiy valyutada operatsiyalami amalga oshirish boyicha litsenziya berish amaliyoti bekor qilinadi. Tijorat banklarining xorijiy valyuta bilan operatsiyalari bank faoliyatini amalga oshirish xuquqini beruvchi litsenziya asosida amalga oshiriladi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 2 sentyabrdagi “Valyuta siyosatini liberallashtirish bo‘yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi PF-5177-sonli Farmoni asosida tayyorlangan
Bobga oid savollar
Xalqaro valyuta tizimining mohiyati.
Mahalliy valyuta tizimining elementlari
Xalqaro valyuta tizimining elementlari
Xalqaro valyuta tizimini tashkil etish va faoliyat yuritishidan ko'zlangan bosh maqsad nima?
Oltin standard tizimini joriy etilishi va uni afzalliklari
Oltindeviz standartini joriy etilishi va uning salbiy oqibatlari
Bretton - Vuds konferensiyasiga asosan tashkil etilgan valyuta tizimining qoidalari va uni inqirozga uchrashining sabablari nimalardan iborat?
Yamayka valyuta tizimini tashkil etilishi va uning asosiy tamoyllari nimalardan iborat?
Xalqaro munosabatlarining vujudga kelishi va rivojlanishiga qanday omillar ta’sir qilgan.
Valyuta kursining turlari.
Xalqaro hisob-kitoblaming mohiyati va turlari.
“Loro” va “nostro” hisob raqamlaming mohiyati.
Xalqaro hisob-kitoblaming shakllari.
Valyuta riski va valyuta kelishuvi.
Bobga oid testlar 1922 yilda bo"lib o‘tgan Genuya konferensiyasida qandayу kelishuv imzolandi? Birinchi jahon urushidan keyingi davrda oltin standard amal qilishi hususidagi kelishuv.
Yangi oltin de viz standartini amaliyotga kiritish to^gYisidagi kelishuv. Birinchi jahon urushidan oldingi pul tizimini qayta tikiash hususidagi kelishuv.
Qog‘oz pul-kredit tizimiga oYish kerakligi xususidagi kelishuv. Bretton - Vuds konferensiyasi qaysi yili bo‘lib o‘tdi va bu konferetsiyadan ko‘zlangan maqsadi nima boelgan? 1945 yilda Bretton - Vuds shaxrida, oltin standartini pul tizimini tikiash maqsadida bolib oldi.
1944 yilda Bretton - Vuds shaxrida, urushdan keyingi davrda jahon iqtisodiyotini tikiash maqsadida bolib oYdi.
D. 1944 yilda Bretton - Vuds shaxrida, oltin deviz standartini amaliyotga joriy etish maqsadida bo lib oldi.
Е. 1944 yilda Bretton - Vuds shahrida, Xalqaro valyuta jamg‘armasini tashkil etish maqsadida bolib oldi. Devalvatsiya nima? Devalvatsiya - bu milliy valyuta kursining chet el valyuta kursiga nisbatan rasman qonuniy asosida pasaytirilishi.
Devalvatsiya - bu milliy valyuta kursining chet el valyuta kursiga nisbatan rasman qonuniy asosida oshirilishi. Devalvatsiya - bu milliy valyuta kursining chet el valyuta kursiga nisbatan rasman qonuniy asosiga tenglashtirilishi.
Devalvatsiya bu - valyuta siyosatining bir yohalishi bolib, importni raghatlantirish uchun otkaziladi. Bretton - Vuds valyuta tizimiga ko‘ra oltinning rasmiy qiymati qaysi valyutaga bevosita bogHandi? Dollarga, 1 unsiya oltin = 35 dollar.
Fransiya frankiga, 1 unsiya oltin = 40 frank.
D Dollar va funt sterlingga, 1 unsiya oltin = 35 dollar, 25 funt sterling.
E. Germaniya markasi, 1 unsiya oltin = 38 marka. Yamayka konferensiyasiga asosan jahon valyuta tizimida qanday o‘zgarishlar ro‘y berdi? Funt sterling va dollar jahon valyutasi sifatida qabul qilindi.
Oltin qiymati qat’iy belgilangan baholarda aniqlanishi belgilab olindi. Oltinni dollarga nisbatan rasmiy qiymati elon qilindi.
Valyuta kurslarini qat’iy belgilangan kursi o‘miga, suzib yuruvchi valyuta kurslari joriy etildi. SDR maxsus to‘lov birligi qanday operatsiyalarda ishlatiladi? Mamlakatlar oYtasidagi valyuta-kredit munosabatlarida.
AQSh va Yevropa davlatlari o‘rtasidagi eksport - import operatsiyalarda. Xalqaro valyuta jamg‘armasining xisob-kitob operatsiyalarida.
Mamlakatlar oYtasida qarz munosabatlarida. Dastlabki xalqaro tizimining vujudga kelishi qaysi yillarga to‘g‘ri keladi? 1830 yillarga.
1840 yillarga. 1850 yillarga.
1860 yillarga. Milliy valyuta tizimining elementlari qaysi javobda noto‘g‘ri keltirilgan? Milliy valyuta.
Xalqaro valyuta. Konvertatsiya shartlari.
Milliy valyuta pariteti. Milliy valyuta tizimining elementlari qaysi javobda to‘g‘ri keltirilgan? Valyutalami o‘zaro konvertirlash shartlari.
Valyuta pariteti rejimining reglamenti. Xalqaro valyuta.
Konvertatsiya shartlari. Xalqaro valyuta tizimining elementlari qaysi javobda noto‘g‘ri keltirilgan? Xalqaro valyuta likvidligini davlatlararo tartibga solish usuli.
Mamlakatning xalqaro hisob-kitoblar reglamenti. Xalqaro kredit mablaglari muomalasini unifikatsiya- lash qoidalari.
Xalqaro hisob-kitoblar shakllarini qollash qoidalari. Banklar o'rtasida korrespondent munosabatlarda qoUlaniladigan “loro” hisorbvaraqlar: Xorijiy banklarning mahalliy banklardagi
hisob varaqlari. Mahalliy banklaming xorijiy banklardagi
hisob varaqlari. Hisob-kitoblarning shakli.
Banklaming valyutadagi daromad hisobvaragi. Banklar o'rtasida korrespondent munosabatlarda qo‘llaniladigan <(nostro”hisorbvaraqlar: Xorijiy banklaming mahalliy banklardagi
hisob varaqlari. Mahalliy banklaming xorijiy banklardagi
hisob varaqlari. Hisob-kitoblarning shakli.
Banklaming valyutadagi xarajat hisobvaragi. Xalqaro hisob-kitoblami amalga oshirishda AQSh dollarining ulushi 1982 yilda: 40 foizga yetdi.
78 foizga yetdi. 55 foizga kolarildi.
5 foizga kolarildi. 1955 yilda xalqaro to'lovlaming oltin bilan to'lanadigan ulushi: 45 foizni tashkil etdi.
55 foizni tashkil etdi. 65 foizni tashkil etdi.
75 foizni tashkil etdi. Xalqaro hisob-kitoblarda eng ko‘p qo‘llaniladigan hisob-kitob shakli: Akkreditiv.
Inkasso. Cheklar bilan hisob-kitob.
Bank olkazmalari. O‘zbekiston tijorat banklari qanday valyuta operatsiyalarm bajaradi? Joriy xalqaro va kapital harakati bilan bogliq operatsiyalar.
Kapital harakati bilan bogliq bolmagan valyuta operatsiyalar. Joriy bolmagan valyuta operatsiyalari.
Xalqaro hisob-kitoblami shakllari. BOB. XALQARO MOLIYA INSTITUTLARI,
ULARNING MAQSADI VA FUNKSIYALARI Xalqaro moliyaviy institutlarining umumiy
xarakteristikasi
Xalqaro valyuta-kredit va moliya munosabatlarining institutesional tuzilishi o‘z ichiga ко‘plab halqaro moliyaviy tashkilotlarni oladi. Ulaming ayrimlari yirik moliyaviy resurs va katta vakolatlarga ega bo lib, dunyo iqtisodiyoti va moliya - kredit jarayonlarida bevosita va bilvosita ishtirok etadi. Boshqalari hukumatlararo moliyaviy masalalami muhokama etish, moliya-kredit siyosati boyicha tavsiyalar va maslahatlar berish hamda moliyaviy yordam ko'rsatish bilan shuglillanadi. Yana boshqalari axborot yiglsh, muhim valyuta-kredit va moliya muammolari va umuman, iqtisodiyotda statistik va ilmiy- tadqiqot ishlarini amalga oshiradi.
Bu institutlaming asosiy maqsadi - xalqaro va mahalliy ijtimoiy-iqtisodiy doirada yuz berayotgan murakkabliklarga va qarama-qarshiliklami bartaraf etish, yumshatish hamda ulaming o‘zaro hamkorligini ta’minlashga qaratilgandir.
Dunyoda global ahamiyatga ega bolgan xalqaro moliyaviy institutlar tarkibiga, BMTning xayrxohligida tashkil etilgan, ixtisoslashtirilgan Xalqaro valyuta jamg'armasi (XVJ), Jahon banki guruhi, Butunjahon savdo tashkiloti kiradi. Bu ixtisoslashtirilgan xalqaro moliyaviy institutlar Birlashgan millatlar tashkiloti (BMT)ning faoliyati bilan bogliq xalqaro moliyaviy va iqtisodiy masalalami hal etishda bevosita ishtirok etadi.
BMTning ixtisoslashtirilgan muassasasi - iqtisodiy kengash - Yevropa, Afrika, Osiyo va Lotin Amerikasi uchun 4 mintaqaviy komissiya tuzgan. Osiyo va Lotin Amerikasi komissiyalari Osiyo taraqqiyot banki (OTB) va Amerikalararo taraqqiyot banki (ATB)ni tashkil etilishiga vositachilik qilgan. Maxsus jamg‘armalar bu tashkilotlami toldirib turadi.
«Marshall rejasi»ning amalga oshirilishi munosabati bilan 1948 yilda tuzilgan Yevropa iqtisodiy hamkorligi tashkiloti, keyinchalik Yevropa tolov ittifoqining tashkil etilishiga yo‘naltirilgan (1950-1958 yillar), 1960 yilda esa iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkilotiga (IXTR99, Parij) almashtirilgan. Hozirda bu tashkilot o‘z ichiga 32 mamlakatni oladi, uning vazifalariga - tashkilotga a’zo mamlakatarda iqtisodiy o‘sishga kolnaklashish, moliyaviy barqarorlikka qaratilgan siyosatni ishlab chiqish, xalqaro savdoni rivojlantirish, diskriminatsion qarama- qarshiliklami cheklash, rivojlanayotgan mamlakatlarga yordam ko‘rsatish kabilar kiradi IXRT ramkasida 100 ga yaqin qo‘mita faoliyat kursatadi.
Ulaming tarkibiga Noqonuniy yol bilan topilgan daromadlami legallashtirishga qarshi kurash gruppasi (FATF) ham kiradi. Bu tashkilot 1989 yilda tashkil etilgan va IXRTga a’zo mamlakatlar bilan hamkorlikda noqonuniy daromadlami legallashtirishga qarshi kurash ishlarini amalga oshiradi.
IXRTning maqsadi - erkin savdoga, yosh davlatlaming rivojlanishiga, a’zo mamlakatlami iqtisodiy rivojlantirishga va moliyaviy barqarorlashtirishga ko‘maklashashishdir. IXRT - o‘ziga xos klub bolib, yiliga 2 marta sanoati rivojlangan mamlakatlar uchun fikrlar almashish va iqtisodiy siyosatni muvofiqlashtirish, valyuta-kredit va moliya siyosatni samaradorligini oshirish, ilmiy-tadqiqot ishlarini tashkil etish, jahon iqtisodiyotining ekonometrik andozalari asosida halqaro qiyoslash va bashoratlami ishlab chiqish borasida yigllib turadi.
Kreditor mamlakatlaming Parij klubi - rivojlangan mamlakatlaming norasmiy tashkilotidir. Bu yerda mamlakatlaming davlat qarzlari bo^icha tolov muddatlarini boshqarish muammolari muhokama qilinadi. Bir tomonlama moratoriyadan(tolovni uzaytirish) qochish maqsadida kreditorlar tashqi qarzlami qayta ко‘rib chiqish
shartlari haqida qarzdorlar bilan «yuzma - yuz» bitimlar olib boradi. Klub faoliyati 1956 yilda tashkil etilgan bolib, Argentina kreditorlari Parijga qarzdorlar bilan muzokaraga taklif qilingan paytga to‘g‘ri keladi.
Parij klubining majhslarida XVJ, Jahon banki va boshqa yirik moliyaviy institutlardan kuzatuvchilar ishtirok etishadi va ko‘pincha tashqi qarzlaming joriy yilda tolanishi lozim bolgan qismi ко‘rib chiqiladi.
Xususiy bank - kreditorlaming norasmiy London klubi 1976 yildan faoliyatini boshlagan bolib, qarzdor mamlakatlaming xususiy tashqi qarzlarini tartibga solish muammolarini muhokama qiladi. London klubi XVJ va Parij klubi bilan iqtisodiy hamkorlik olib boradi.
1970-yillardan boshlab davlatlaro moliyaviy-iqtisodiy muammolar dastlab “yettilik”, keyinchalik Rossiya Federtsiyasi qo'shilgandan so‘ng “sakkizlik”, Belgiya, Niderlandiya, Shvetsariya va Shvetsiya qo‘shilgandan keyin “orilik” davlat va hukumat rahbarlari darajasida hal etilishi yolga qo^ildi. “O‘nlik” mamlakatlar rahbarlari yigllishida asosiy e’tibor xalqaro valyuta-kredit masalalariga qaratiladi va “har kim o‘zi uchun”, ya’ni markazga intilish tendent- siyalariga qarama-qarshi bolgan halqaro hamkorlik va liberalizm tamoyillari asosida ish kolishga intiladi.
Xalqaro moliya institutlari, Xalqaro hisob-kitoblar (XHKB, 1930 yil) bankidan tashqari, asosan ikkinchi jahon urushidan keyin paydo bolgan.
Bu davlatlararo institutlar mamlakatlarga kreditlar berish, jahon valyuta tizimining amal qilish tamoyillarini ishlab chiqish, xalqaro valyuta-kredit va moliya munosabatlarini davlatlararo tartibga solish bilan shuglillansada, ulami tashkil etilishining tub sabablaridan biri rivojlanayotgan mamlakatlarda siyosiy mustaqillikni joriy etish, ulaming xalqaro doiradagi ishtirokini faollashtirish, milliy iqtisodiyotda vujudga kelayotgan muammolami mintaqa va xalqaro darajada yechish masalalariga qaratilgan.
Shu bilan birga, zamonaviy xalqaro moliya institutlarining vujudga kelishiga quyidagi omillami keltirish mumkin: Xalqaro iqtisodiyotda moliyaviy barqarorlikni ta’min lash borasida kuchlami umumlashtirgan holda hamkorlikda faoliyat yuritish.
Davlatlararo valyuta va moliya-kredit siyosatini tartibga solish yuzasidan xalqaro andozalami yaratish va amaliyotga joriy etish.
Hamkorlikda jahon valyuta va moliya-kredit siyosati yuzasidan strategik taktikani ishlab chiqish.
asi Xalqaro valyuta ja:
Xalqaro valyuta jamg‘armasi (XVJ) jamg‘armaga a’zo mamlakatlaming valyuta-kredit munosabatlarini tartibga solish va ulaming tolov balansi defitsitini qoplash uchun xorijiy valyutada qisqa, o‘rta va uzoq muddatga kredit berish bilan shug^illanadi.
Jamg'arma BMTning rasmiy ixtisoslashgan muassasasi statusiga ega. U dunyo valyutasining institutsional asosi sifatida faoliyat yuritadi. XVJ BMTning 1944 yil 1 - 22 iyulda AQShning Bretton - Vudse shahrida oTkazilgan xalqaro valyuta - moliya munosabatlariga bag‘ishlangan konferensiyasida ta’sis etilgan.
Konferensiya XVJning Kelishuv moddalarini qabul qildi. Ushbu hujjat 1945 yil 27 dekabrdan kuchga kirdi. Jamg‘arma o‘z faoliyatini 39 a’zo - mamlakat bilan 1946 yil mayda boshladi, valyuta opertsiyalari faoliyati bo^icha operatsiyalari 1947 yil 1 martdan kuchga kirdi. Sobiq ittifoq Bretton - Vudse konferensiyasida ishtirok etdi, biroq Janub va G‘arb o‘rtasidagi “sovuq urush” tufayli jamg‘arma kelishuvlarini ratifikatsiya qilmadi.
XVJga a’zo mamlakatlar soni 2004 yilda 184 taga yetdi. Jamg'armaning bosh ofisi Vashingtonda joylashgan, shu bilan birga Biyussel, Parij, Jeneva va Tokioda ofislari, Nyu Yorkda BMT huzurida vakolatxonasi mavjud.
XVJning asosiy maqsadi quyidagilardan iborat:
valyuta - moliya doirasida xalqaro hamkorlikni rag'batlantirish;
a’zo - mamlakatlarda ishlab chiqarishni rivojlantirish, bandlilikning yuqori darajasini ta’minlash va aholining real daromadini oshirish maqsadida “xalqaro savdoni kengaytirish va uning muvozanatliligini ta’minlashga yordam berish”;
“valyutaning barqarorligini ta’minlash, a’zo - mamlakatlar oYtasida valyuta munosabatlari bilan bogliq masalalami hal etish” va raqobatbardosh muhitni ta’minlash maqsadida milliy valyutaning barqarorligini tushib ketishining oldini olish;
a’zo - mamlakatlar tolov balansidagi salbiy qoldiqni bartaraf etish maqsadida kreditlar berish;
a’zo - mamlaktlar o‘rtasida hisob-kitoblami tashkil etishga yordam berish, shuningdek valyuta cheklovlariga barham berish.
XVJning maxsus hisob-kitob valyutasi hisoblangan SDR (специальных прав заимствование - maxsus ayirboshlash huquqijning rasmiy kursi SDR savatchasiga kirtilgan valyutalar asosida aniqlanadi. Quyida XVJning SDR savatchasiga kiritilgan valyutalar va ulaming ulushi haqidagi malumotlar keltirilgan.
Jadvaldan SDR savatchasida asosiy ulush AQSh dollari hissasiga to‘g‘ri kelganligini kuzatish mumkin, keyingi oYinlarda Yevropa ittifoqiga a’zo mamlakatlarda amal qiladigan yevro pul birligi egallab turibdi.
XVJda ovozlar “tortilgan” tamoyilga amal qilib, a’zo - mamlakatlar ulaming jamg‘armadagi a’zolik badali miqdoridan qa’tiy nazar 250 “asosiy” ovozga ega bolib, har bir qo‘shimcha ovoz uchun 100 ming SDR badal tolanishi lozim.