Toshkent moliya instituti 3-mavzu. Klassik davrgacha bo‘lgan qadimgi iqtisodiy ta’limotlar ma’ruzachi kalandarov r. Reja

Legistlar (qonuniy) oqimi (miloddan avvalgi 351 yy.)

asosiy g‘oyalari

• 
  Davlatlarning birlashgan yagona davlat bo‘lishini qo‘llab-quvvatlagan;
  
• 
  qishloq xo‘jaligi va dehqonchilik munosabatlarini rivojlantirishga alohida e’tibor qaratgan;
  
• 
  don masalasi davlatning eng bosh masalasi deb hisoblangan;
  
• 
  davlat ravnaqi uchun ikki masala hal etish zarurligi ko‘rsatilgan:
  -don masalasi;
  -urush (yon-atrofdagi yerlarni bosib olish);
  
• 
  qonun yo‘li bilan yig‘ilgan don miqdoriga bog‘liq yagona soliq tizimini kiritish taklif etiladi;
  
• 
  qonun yo‘li bilan turli “ishyoqmaslar”ni “yerga qaytarish”, ya’ni dehqonchilik bilan shug‘ullanishga, mehnat qilishga majbur etish siyosatini qo‘llash zarurligi ta’kidlanadi.
  

Guan-Szi

(miloddan avvalgi IV asrlar)

• 
  Xo‘jalikni davlat tomonidan tartibga solishning tizimlari ancha mukammal bayon etilgan;
  
• 
  tovar-pul munosabatlarini cheklashga intilmasdan, bu munosabatlarni o‘rganib, undan xo‘jalikni barqarorlashtirishda ma’lum mexanizm sifatida foydalanish taklif etilgan;
  
• 
  xalq xo‘jaligini barqaror saqlash uchun tovarlar baholarini ushlab turish g‘oyasi ilgari surilgan;
  
• 
  yer maydonlari nisbatan tekis taqsimlanishi zarur, dehqonlarni ish qizigan davrda boshqa yumushlarga jalb etmaslik, soliq tizimi sharoitga qarab (yer unumiga bog‘liq ravishda) bo‘lishi taklif etilgan;
  
• 
  yer va suv (tog‘ va dengiz) larni davlat ixtiyoriga o‘tkazish va ulardan daromad yo‘lida foydalanish, baholarni tartibga solish yo‘llari haqidagi g‘oyalar ilgari surilgan.
  

asosiy g‘oyalari

• 
  Mamlakat tomonidan taqiqlovchi qonunlarga amal qilmaslikni taklif etgan, aynan qonunlarni haddan tashqari ko‘pligi xalqni kambag‘allashuviga olib kelishini ta‘kidlagan;
  
• 
  insoniyat avvalgi majburiyatlaridan voz kechishi, oddiy tabiiy hayotga qaytishi, ya’ni inson ibtidoiy davrga qaytishi, yangi mehnat qurollaridan foydalanmasligi zarurligi ta’kidlangan.
  

“Daosizm” (aynan yo’l) (miloddan avvalgi IV asr)

Lyao-Szi