Toshkent moliya insituti “Iqdtisodiyot’ kafedrasi “mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot” fanidan

ikkinchi manba ishlab chiqarish va tadbirkorlik faoliyati bilan bog’liq. Undan foydalanish samaradorligi bozor kon`yunkturasini bilish hamda ishlab chiqarishning rivojlanishini, doimiy ravishda o`zgarib turuvchi bozor konyunkturasiga moslashtirish qobiliyatiga bog’liq bo`ladi.Foyda miqdori korxonaning mahsulot ishlab chiqarish bo`yicha yo`nalishini to`g’ri tanlash (doimiy ravishda talab darajasi yuqori bo`lgan mahsulotni tanlash); mahsulotlarini sotish va xizmat ko`rsatish uchun raqobatbardosh sharoitlarni yaratish (baho, yetkazib berish muddati, xaridorlarga xizmat ko`rsatish, sotuvdan keyingi xizmat ko`rsatish va hokazo); ishlab chiqarish hajmi (ishlab chiqarish hajmi qanchalik katta bo`lsa, daromad miqdori shunchalik ko`p bo`ladi); ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish tuzilmasi bilan bog’liq bo`ladi;

• 
  uchinchi manba korxonaning innovatsion faoliyatidan kelib chiqadi.Undan foydalanish doimiy ravishda texnologiyalarni takomillashtirish, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarni yangilash,uning raqobatbardoshligini ta`minlash, mahsulot sotish hajmi va foyda miqdorini oshirishni anglatadi..
  

Firma tabiati zamonaviy neoinstitutsional nazariyada firma deganda ishlab chiqarish omillari egalarining birlashishi tushuniladi, ular shartnomalar tarmog'i bilan o'zaro bog'liq bo'lib, natijada tranzaksiya xarajatlari minimallashtiriladi.Shartnomalar tizimi ma'lum resurslar (ishlab chiqarish omillari) egalari o'rtasida tuziladi.
Resurs turlari:
1. Umumiy manbalar - bu resurslar, ularning qiymati ma'lum bir firmada bo'lishga bog'liq emas: uning ichida ham, tashqarisida ham ular teng baholanadi.
2. Maxsus resurslar - bu firma ichida qiymati tashqaridan ko'ra yuqori bo'lgan resurslar.
3. Turlararo manbalar- bu bir-birini to'ldiruvchi resurslar bo'lib, ularning maksimal qiymatiga faqat berilgan firmada va u orqali erishiladi.
Firma turlararo resurslar egalari o'rtasida tuzilgan uzoq muddatli munosabatlar shartnomasiga asoslanadi. Firmada turlararo va o'ziga xos resurslarning mavjudligi tranzaksiya xarajatlarini tejashga imkon beradi, va ularning egalari iqtisodiy foyda olishadi. Firma mohiyatini bunday tushunish zamonaviy firmalarning xilma-xilligini tushuntirishga yordam beradi.