Toshkent kimyo-texnologiya instituti

MUNDARIJA 

 

1 – ma’ruza. KIRISH...............................................................   4  

2 - ma’ruza. MEXANIKAVIY YUK KO‘TARUVCHI VA TASHUVCHI 

TRANSPORT QURILMALARI ……….……………..  6 

 

3 -  ma’ruza.   PNEVMATIK VA GIDRAVLIK TRANSPORT   

VOSITALARI………..…………………………………...    20 

4  - ma’ruza.   ER USTIDA YURADIGAN RELSSIZ VA RELSLI TRANSPORT  

VOSITALARI……..……………..…..…..    31 

 

5–ma’ruza 

TRANSPORT 

TURLARINI 

TANLASH. 

TRANSPORT 

VOSITALARINI QO‘LLANISH  SOXASI…………….    39 

 

6–ma’ruza.  MAXSUS    YUK    KO‘TARUVCHI    VA  TASHUVCHI  

QURILMALAR……………………………………………….  42 

 

FOYDALANILGAN   ADABIYOTLAR……………………………………...46 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

4 

 

 

1 – MA’RUZA.  

               

KIRISH 

Aziz  talabalarga  o‘quv  davrining  5  semestrida  o‘qitiladigan  va 

o‘rgatiladigan 

ushbu 

fanning 

asosiy 

maqsadi, 

ularni 

soxa  

korxonalarining    asosiy  va    yordamchi  sexlari  ichkarisida,  hamda 

sexlararo 

 

yo‘llarda  ishlatiladigan  transport  vositalari  bilan 

tanishtirishdir.  Bu  fanni  o‘qib,  uqib  o‘zlashtirgan  talaba      quyidagi  

BKM (bilim, ko‘nikma va malaka) larga ega bo‘ladi: 

-   yuk  ortish,  tashish  va  tushirishda  zavod  va  sex    ichida  

ishlatiladigan    transport  vositalari  –  ko‘targich  (pod’emnik) 

kran,  konveyerlar,    avtoyuklagich,  elektro-shtabeler    va  

gidravlik  mexanizmlar xaqida umumiy bilimga ega bo‘ladi. 

-  ularning    asosiy    texnik    iqtisodiy  ko‘rsatkichlarini  aytib  bera 

oladi. 

-  transport  vositalarining  ayrim  detal  va  uzellarini  konstruktiv 

xisob-kitob ishlarini bajara oladi. 

Ushbu  fanni  yaxshi  tushunish  uchun  talabalar  «  Amaliy 

mexanika»,  «  Elektrotexnika,  elektr  yuritmalar»    kabi    fanlardan 

ma’lumotga ega bo‘lishlari lozim. 

Fanni  o‘qib  egallangan  BKMlar  malakaviy  bitiruv  ishini 

yozishda  talabalar  uchun  asosiy    poydevor  bo‘lib  xizmat  qiladi.  Fan 

dasturiga  ko‘ra  14  soatlik  amaliy  mashg‘ulot  (seminar)  xam 

rejalashtirilgan.  Ularning  xomaki  ro‘yxati,  taxminan  quyidagicha 

bo‘lishi mumkin. 

1. 

Yog‘och  payraxa  (qipiq)larni  ma’lum  balandlikka  ko‘tarib 

beruvchi cho‘michli elevatorlarni hisoblash; 

2. 

Yog‘och  payraxa  (qipiq)larni  ma’lum  joyga  ko‘chiruvchi 

tasmali konveyrlarni hisoblash; 

3. 

Pnevmotransport kurilmalarini hisoblash; 

4. 

Sex  uchun  kerakli  aravacha  (telejka,avtokran),  rolikli 

yuritmasiz konveyrlar sonini hisoblash; 

5. 

Avtoyuklagich 

(avtopogruzchik) 

sxemasini 

chizib 

o‘rganish  va  ishlashi  xamda  konstruksiyasini  tushuntirib 

berish; 

6. 

Pnevmotransport  qurilmasi  sxemasini  chizib  o‘rganish  va 

ishlash prinsipini tushuntirib berish; 

7. 

Elektryuklagich 

(elektropogruzchik) 

sxemasini 

chizib 

o‘rganish va ishlash prinsipini izoxlab berish; 

---

5 

 

8. 

Pnevmotransport  qurilmalari   tarkibiga  kiruvchi  siklon  va 

fil’trga  tavsif  berish,  hamda  sxemasini  chizib  ko‘rsatish 

kabi ishlar kiradi. 

Mashg‘ulotni  bajarishda  kerak  bo‘ladigan  dastlabki  ma’lumotlar 

amaliyot  davrida  joyida  olinadi  yoki  o‘qituvchi  tomonidan  variantlar 

qilib  (tuzib)  beriladi.  Xisoblab  topishga  mo‘ljallangan  misol  va 

masalalar ma’ruza vaqtida aytiladigan adabiyotlarda ko‘rsatiladi. 

Masalan, A.B.Silaev.  Gruzopod’emn ыe i transportnыe ustroystva v 

derevoobrabatыvayuщiy    promыshlennosti;  V.A.Xrabrov  va  boshkalar. 

Vnutritsexovoy transport v derevoobrabatыvayuщey  promыshlennosti; 

Gruzopod’emnыe 

i 

transportnыe 

ustroystva. 

Programma, 

metodicheskie  ukazaniya  i  zadaniya  dlya  kontrolnыx  rabot.  VZLT 

(Vsesoyuznыy zaochnыy lesotexnicheskiy texnikum). 

 

Tekshirish uchun savollar: 

 

1. Fani oldiga qo‘ygan maqsadi va vazifalari nimadan iborat? 

2.  Fanning  avval  o‘rganilgan  fanlar  bilan  o‘zaro  aloqasi  nimalarda 

qo‘rinadi? 

 

 

Tayanch so‘z va iboralar: 

 

 

yukni  ortish  vositalari,  yukni  tushirish  vositalari,  davriy  va 

uzluksiz ishlovchi transport vositalari, yuk qo‘tarish mexanizmlari.