Toshkent kimyo-texnologiya instituti oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi fakulteti


Paxta  yog‘ining  ishqorli  rafinatsiyasi



Download 2,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/164
Sana08.09.2021
Hajmi2,98 Mb.
#168286
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   164
Bog'liq
yoglarni qayta ishlash texnologiyasi

Paxta  yog‘ining  ishqorli  rafinatsiyasi.  Paxta  moyi  tarkibida  gossipol  va 
uning  o‘zgargan  holatdagi  hosilalari  bo‘lgani  uchun  uni  rafinatsiyalash  ancha 
qiyichiliklar  tug‘diradi.  O‘zgargan  gossipol  hosilalari  jadal  spektor  yutish 
xususiyatiga  ega.  Ular  kislota  xarakterli  funksional  gruppalarga  ega  bo‘lmagani 
uchun hatto konsentrlangan ishqor bilan ham reaksiyaga kirishmaydi. 
 
 
  


 
31 
Paxta  moyini  muhim  sifat  ko‘rsatgichlaridan  biri  uning  rangidir.  DST 
bo‘yicha  rafinatsiyalangan  paxta  moyining  rangi  doimiy  35  sariq  birlikdagi  qizil 
birlik bilan baholanadi; bu ko‘rsatgichda muvofiq moy navlarga ajratiladi: oliy nav-7, 
birinchi nav-10, ikkinchi nav-16. 
Shu  sababli  paxta  moyi  rafinatsiyasi  nafaqat  erkin  yog‘  kislotalarini 
yo‘qotish, balki gossipolni ham yo‘qotishga xizmat qiladi. Agar I va II navli yaxshi 
urug‘lardan  olingan  moy  bo‘lsa,  unda  o‘zgargan  gossipol  kam  bo‘ladi  va  uni 
rafinatsiyalash  odatdagi  ishqoriy  qayta  ishlash  bilan  amalga  oshirilishi  mumkin.  IV 
va  quyi  navli  urug‘lar  qayta  ishlanganda,  olingan  moy  kislota  soni  yuqori  va 
tarkibidagi  o‘zgargan  gossipol  hosilalari  hisobidan  rangi  to‘q  bo‘ladi.  Bunday 
moylarni  rangini  bir  marta  ishqoriy  neytrallash  bilan  pasaytirib  bo‘lmaydi.  Shu 
sababli  past  navli  paxta  chigitidan  arzon,  tiniq  moylar  olish  maqsadida 
rafinatsiyalashning yangi usullarini topish ishlari to‘xtatilgani yo‘q.  
Paxta  moyini  antranilat  kislotasi  bilan  qayta  ishlanganda,  antranil  kislota  u 
gossipol  va  uning  hosilalari,  masalan  gossifosfatidlar  bilan  reaksiyaga  kirishadi. 
Natijada  moyda  yomon  eriydigan  mahsulotlar  hosil  bo‘ladi.  Filtrlashdan  so‘ng 
olingan cho‘kma va yog‘sizlangan mahsulot antranilat gossipol deb ataladi. 
Antranilat kislotasi yordamida moydan yoki misselladan 90% gacha gossipol 
va uning hosilalarini ajratib olish mumkin. Antranilat gossipol qoldig‘i va reaksiyaga 
kirishmay  qolgan  atranil  kislotasi  moyni  ishqor  bilan  neytrallash  orqali  yo‘qotiladi. 
Hisoblanganiga  ko‘ra  ishlatiladigan  atranil  kislotasi  miqdori  har  1%  gossipol  uchun 
0,53% ga teng.  
Antranilat  kislotasi  bilan  gossipol  yo‘qotilgandan  keyin  moyning  rangi 
taxminan 2 barobar, gossipol miqdori 5-10 barobar moyni kislota soni 0,5-1mg KON 
ga va fosfatidlar miqdori 3-6 barobar kamayadi.  
Rafinatsiya  qilinmagan  paxta  yog‘ida  0,1  dan  2  %  gacha  gossipol  va  uning 
birikmalari mavjud, u yog‘ning rangini xiralashtiradi. 
Gossipol  natriy  bilan  reaksiyaga kirishib, gossipolyat natriyni hosil  qiladi.  U 
suvda erib, osonlik bilan yog‘dan ajraladi. Gossipolning o‘zgarishidan hosil bo‘lgan 
mahsulotlar sovunning (soapstok) absorbsiyasi hisobiga ajraladi. 
Rjexin  paxta  yog‘idan  gossipolni  ajratish  usulini  ishlab  chiqkan.  Bu  usulda 
asosan  paxta  yog‘i  antranil  kislotasi  bilan  ishlanib  yog‘da  erimaydigan  antronilat 
gossipol hosil bo‘ladi. 
Agar  yog‘da  gossipol  miqdori  0,5  %  dan  oshsa  antranilat  kislotasi  bilan 
ishlanadi. Bu jarayonni yog‘da va missellada bajarish mumkin. 

Download 2,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish