Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"



Download 7,27 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/636
Sana02.07.2021
Hajmi7,27 Mb.
#107015
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   636
Bog'liq
9f271df388 1585767174

 

Topshiriq. Matnlar mazmunini o‘zbek tilida so‘zlab bering. 

 

GRAMMATIKA:  O‘ZBEK TILIDA SO‘Z YASALISHI.  ASOS VA 

QO‘SHIMCHALAR IMLOSI 

 

O‘zbek tilida so‘z yasalishi va so‘z yasash usullari 

1.  Tub va yasama so‘z haqida tushuncha 

2.  O‘zbek tilida so‘z yasalish; so‘z yasash usullari 

3.  So‘zlarning tuzilishi jihatdan turlari 

 

 O‘zbek tili lug‘at tarkibidagi (shuningdek, nutqimizda qo‘llanadigan) so‘zlar dastlab tub 



va yasama so‘zlarga bo‘linadi. 

 Masalan: paxta-tub so‘z, paxtakor esa yasama so‘z; bug‘doy, rang so‘zlari alohida-alohida 

olinganda tub so‘zlar, ammo bug‘doy rang (rangning bir turi)-yasama so‘z; tog‘-tub so‘z, ammo 

tog‘ma-tog‘  yasama  so‘z;  besh,  o‘n  tub  so‘zlar,  o‘n  besh  yasama  so‘z;  qo‘l,  so‘zlari  alohida-

alohida tub so‘zlar sanalsa, qo‘l qo‘ydi yaxlit holda yasama so‘z hisoblanadi. 

 So‘z yasovchi affiksi bo‘lmagan so‘zlar tub so‘z deyiladi. 

 Ma’lum bir so‘z negizida ma’no jihatidan (ba’zan ham ma’no, ham grammatik jihatdan) 

undan farqlaydigan yangi so‘z (yangi leksik birlik) hosil qilish so‘z yasash deyiladi, qiyoslang: 

ish- ishchan, jon-jonlandi, oq-oqla, g‘alla-g‘allazor. 

Hozirgi o‘zbek tilida so‘z yasash usullari quyidagilardir: 

1)  affiksatsiya usuli; 2) kompozitsiya usuli 



39

 

 



 

 

O‘zbek  tilida    asosan  affiksatsiya  (yoki  morfologik)    va  kompozitsiya  (yoki  sintaktik) 



usullari bilan so‘z yasalishini ko‘rish mumkin.  

O‘zakka  so‘z  yasovchi  qo‘shimcha  qo‘shish  orqali  yangi  leksik  birlik  hosil  qilish 



affiksatsiya usuli bilan so‘z yasashdir. 

 Masalan: mevali daraxt, serhosil yer kabi birikmalardagi mevali, serhosil yasama so‘zlar 

bo‘lib, ular meva o‘zagiga-li, hosil o‘zagiga ser-affikslarini qo‘shish orqali yasalgan so‘zlardir. 

 

 




Download 7,27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   636




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish