Toshkent kimyo-texnologiya insituti shahrisabz filiali oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi fakulteti

Markazlashtirilmagan (mahalliy) suv ta'minotiga qo’yiladigan
gigiyenik talablari
Markazlashtirilmagan (mahalliy) suv ta'minoti - bu aholi ichimlik suvi va maishiy ehtiyojlar uchun yer osti manbalaridan - quduqlardan, tortib olishdan (buloqlar va buloqlarning suv saqlash xavzalari) foydalanadigan suv ta'minoti tizimidir.
Markazlashtirilmagan suv ta'minoti manbalaridan suv aholi tomonidan dastlabki tozalashlarsiz foydalaniladi. U epidemik ko'rsatkichlar bo'yicha xavfsiz, kimyoviy tarkibida zararsiz va maqbul organoleptik xususiyatlarga ega bo'lishi kerak.
Quduq qurish uchun joy ifloslanmagan baland joyda, hojatxonalar, axlatxonalar, kanalizatsiya tarmoqlari, mollar uchun hovlilar, odamlar va hayvonlar ko'milgan joylar, o'g'itlar va pestitsidlar (oqim bo'ylab) bilan ifloslanish manbalari bor omborlaridan kamida 50 m uzoq masofada joylashgan bo'lishi kerak. Quduqlar va drenajlarni qurish uchun, qoida tariqasida, suv o'tkazmaydigan jinslar bilan yuzadan himoyalangan suv qatlamlaridan foydalanish kerak.

A	B
8-rasm. Markazlashgan suv(A), markazlashmagan suv (B)

Suv olish inshootlarini loyihalash va jihozlash uchun ma'lum talablar mavjud. Quduqning devorlari suv o'tkazmaydigan mahkamlagichlar bilan o'raladi. Quduqning tubi 2 m va eni 1 m bo'lgan chuqurlik kovlanadi, uning tubi va chetlarini asfalt, beton, g'isht yoki tosh bilan ishlov beriladi. Oxirida esa soyabon, qopqoq va umumiy foydalanish uchun idish (chelak) bilan ta'minlanishi kerak. Quduqning tepasi yerdan kamida 0,8 m balandlikda bo'lishi kerak.

Bularning barchasi quduqqa yer osti, chang-to’zon va boshqa ifloslantiruvchi moddalarning kirib kelishini oldini olish uchun muhimdir. Quduq tubidagi suvda loyqalikni oldini olish uchun qalinligi 20-30 sm bo'lgan shag'alli filtrlovchi qatlami bo'lishi kerak.Quduqdan suvni shaxsiy chelaklar bilan olishga yo'l qo'yilmaydi. Suvni quduqdan ko'tarish uchun jamoat chelaklari o'rniga nasoslarga e’tibor beriladi.
Quduqdan 20 m radiusda kiyimlarni chayish va yuvish, hayvonlarni sug'orish va har xil narsalarni yuvishga yo'l qo'yilmaydi. Quduq atrofidagi maydon toza va devor bilan o'ralgan bo'lishi kerak.