Toshkent irrigatsiya va qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti mavzu: Ishlab chiqarishni boshqarish va uni samaradorligini oshirish

Boshqaruv jarayoni ishlab chiqarish-xo’jalik faoliyatining ajralmas qismidir, uning samaradorligini korxonaning oxirgi natijalari bo’yicha xulosada aniqlash mumkin.

Samaradorlik

Boshqaruv samaradorligining shunday ko’p qirraliligi, uni ifodalash uchun ko’p shaklli tushunchalarni namoyon qiladi. Quyida hohlagan darajadagi boshqaruv tizimi asosiga kirgan samaradorlikning muhim tushunchalari keltirildi:

boshqaruv

boshqaruv

boshqaruv

boshqaruv

boshqaruv

!

Birinchi holatda

Ikkinchi holatda

Menejment samaradorligining turkumlanishi

Ko’rsatkichlar	Samaradorlik turlari
Samaradorlik mazmuni	Iqtisodiy, ijtimoiy
Namoyon bo’lish doirasi	Xalq xo’jaligida, xo’jalik hisobida
Baholash ob’ekti	To’liq (umumiy), lokal (xususiy)
Maqsadli mazmuni	Rejali, haqiqiy, me’yoriy (potensial) loyihali
Hisob – kitob usuli	Absolyut (mutloq), solishtirma

• 1. Texnikaviy ko’rsatkichlar. Bu tur ko’rsatkichlar boshqaruvning texnik vositalarini (dastgohlar, hisoblash texnikalari va boshqalar) foydalanishning sifatlarini, belgilarini va ulardan foydalanish darajasini aniqlaydi.
• 2. Tashkiliy ko’rsatkichlar. Bu tur ko’rsatkichlar boshqaruv jarayoninig tuzilishi, tashkiliy tuzilma, axborot va hujjatlar bilan ishlashni aniqlovchi tavsifga egadir.
• 3. Ijtimoiy ko’rsatkichlar. Bu tur ko’rsatkichlar boshqaruv apparatining mehnat shartlarini, sanitariya gigiena, ruhiy, fiziologik, estetik tomonlarini va mehnatining ijtimoiy omillarini aniqlaydi.

Yillik iqtisodiy samara quyidagi tenglama orqali aniqlanadi:

Эй = Эшй – ЗуХЕn-

Bunda: Эй - yillik iqtisodiy samara, so’m;

Эшй – yillik shartli tejam, so’m;

Зу – birvaqtli harajatlar, so’m;

Еn – solishtirma iqtisodiy samaradorlikning me’yoriy koeffisenti

Boshqaruv samaradorligi ikki xil usulda hisoblanishi mumkin:

Эб = Рк / Зб va Эб = Рб / Зб-

Bunda, Эб – boshqaruv samaradorligi;

Рк – oxirgi natija (samaradorlik korxonadan olinadi).

Рб – faqat boshqaruv apparati faoliyati natijasi;

Зб – boshqaruv harajatlari;