Тошкент ирригация ва

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ГИДРОМEЛИОРAТИВ ТИЗИМЛAРДAН ФОЙДAЛAНИШДA AСОСИЙ МОНИТОРИНГ

XИЗМAТИ


17.1 СУҒОРИЛАДИГАН ЕРЛАРНИНГ СУВ- ТУЗ РЕЖИМЛАРИНИ БОШҚАРИШ ВА МЕЛИОРАТИВ МОНИТОРИНГНИ
ТАШКИЛ ЭТИШ.

Арид худудлардаги суғориладиган ерларнинг сув-туз режимларини бошқариш ва ташкиллаштиришнинг мелиоратив мониторингининг асосий омилларидан бири қишлоқ хўжалик экинларидан юқори ҳосил олиш, реги- ондаги экологик муҳитни таминлаш ва инсонни мелиорация ва қишлоқ хўжа- лигига бўлган таъсири орқали ифодаланади. Ҳосилдорлик суғориш ва дренаж тизимлар орқали олинмайди, балки мелиорация қилинаётган ерларда қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариш технологияларини амалиётда мелиоратив монито- рингни илмий асосланган ва ўз вақтида кўлланилганлигидан олинади.

17.1-расмда Ўзбекистонда шундай мониторингни ташкиллашти- рилганлигини мисоли кўрсатилган.
Кишлок ва сув хужалиги вазирлиги

Республика
Кишлок хўжалиги илмий- ишлаб чикариш маркази

УзНИИХ
НПО «ЗЕРНО» САИМЭ
Вилоят ќишоќ ва сув
Ўзсувтаъмир эксплуатация
Ер тузишва ердан
Мелиорация бошќармаси
Гипроер
Ўс-ларни химоя ќилиш ва агрокимё тадќиќот

Вилоят
хўжалиги бошќарма- си
фойдаланиш бошќармаси
Гипроер филиали
республика

Хўжаликлараро каналларни эксплуатацияси

Туман кишлок ва сув хўжалиги бошкармаси
Туман

Хўжалик
Магистрал каналлар бошкармаси

Насос Стан- циялари бошкармаси

Туман участкаси
НС, ВСД эксплуа- тацияси

Хўжалик



Вилоят гидрогео- логия мелиоратив экспедицияси
Агрокимё лабораторияси


Хўжаликлараро коллекторни эксплуатацияси

Туман участкаси
Назорат Угитларни

Маъмурий алока
ишлатиш бўйича тавсиялар

Ишчи алока


Тугридан-тугри алока


Тескари алока

17.1-расм. Замонавий шароитда мелиоратив мониторингни ташкиллашти- риш структураси.

Бундай катта (баҳайбат) тизимни барча ташкил қилувчи қисмларини ташкил- лаштириш зарур.

Гидромелиоратив тизимлар қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етишти- ришда фақатгина сув- мелиоратив омилларнигина таминлайди ҳолос. Мавжуд ирригацион тизимлар кўп хўжаликларда суғориш массивларини 15- 20 дан 100- 150 минг. га гача катта (йирик) майдонига хизмат қилишини ҳисобга олган ҳолда, уларга замонавий бошқариш тизими орқали хизмат қилишга қизиқиш ортади. Бундай ерларда шошилинч мониторинг ўтказиш мумкин эмас, бундай йирик ва оғир майдонларда бўлаётган сув мелиоратив ҳодисаларни сонини аниқлаб баҳолаш ва уларни иш режимини ўзгартириш мумкин эмас. Тузилган мониторинг тизими гидромелиоратив тизимлар ичидагидек қишлоқ хўжалиги- ни ишлаб чиқаришини барча тизимларида ҳам тушунган ҳолда иштирок этиши ҳал қилишга рухсат бермайди.
17.1-жадвал. Фермер хўжаликларини суғориладиган ерларда сув- туз режими- ни яхшилаш бўйича замонавий мелиоратив мониторинг технологияси.

Мелиоратив- сув хўжалиги йўналишини кўрсаткичлари	Таҳлил ва баҳо	Қарор қабул қилиш усуллари
1	2	3