Тошкент ирригация ва

Ёпиқ зовурлардан фойдаланишда лойқа ва ўсимликлардан тозалаш

Зовур линияларини ишга яроқли ҳолатда сақлаб туриш учун унинг қувурлари лойқадан ва ўсимлик илдизларидан тозалаб турилади. Траншеяни очиш, қувурларни чиқариб олиб тозалаш ва бошқатдан ётқизиб, траншеяни қайтадан кўмиб чиқиш сермеҳнат ва қимматга тушадиган иш. Зовурларни
тозалашнинг энг яхши усули – уларни қўзғалувчан (реактив ва титровчи) каллак ҳамда қўзғалмас насадка – гидравлик пробкадан фойдаланиб босимли сув билан ювиш усули ҳисобланади. Зовур ичига босим билан кирган сув пробка олдидаги лойқани емиради ва уни зовур ичидан оқизиб чиқаради. Зовур қувурларини ювиш учун махсус ювиш қурилмалари (ПДТ – 125 ва бошқалар) ишлаб чиқилган.
ПДТ – 125 маркали қувур ювгич. Бу агрегат ДТ – 75 трактори билан С –
245 маркали насосдан, ДТ – 75 трактор билан ЗМС = 10×34×184 маркали насосдан, шланглар ўраладиган барабанли аравадан ҳамда трактор прицепига ўрнатилган цистернадан иборат (92,93 – расмлар).
Тозалаш вақтида қувурлар сув билан ювилвади ва айни вақтда ҳосил бўлган лойқа сувм чиқариб ташланади. Ювиладиган қувурлар диаметри 100 – 250 мм. Битта қурилма ёрдамида ювиладиган зовурнинг максимал узунлиги – 125 м. Максимал иш унуми (150 мм диаметрли қувурлар учун) – 35 м/соат. Қурилмада 4 киши ишлайди. 1 пог. м зовурни ювишга 0,471 сўм сарф бўлади, бу капитал маблағ сарфларининг 543,6% ини ташкил қилади ва капитал ремонт учун белгиланган нормалардаги ажратмалар ҳисобига 5 – 7 йилда қопланади.
Қувур ичига тушиб қолган ўсимлик илдизлари зовур ишини қисман ёки батамом тўхтатиб қўяди. Шунинг учун дарахтларни зовур линияларидан камида
15 м нарига ўтқазиш тавсия этилади. Зовурларни ўт босишга қарши кураш турли мамлакатларда турлича йўсинда олиб борилади. Чехославакия ва Буюк Британияда зовурларни ўсимликлардан тозалашда трактордан куч олииб айланиб турадиган махсус валдан фойдаланилмоқда, бундай вал муфталарга ўрнатилган бир неча ўқлардан ташкил топган бўлади. Валнинг учига илдиз қирқадиган шнек маҳкамлаб қўйилади. Бу қурилма зовур ичига махсус ковланган шўрфлардан киритилади. АҚШ да химиявий кураш усули қўлланилади. Химикатлар зовур ичига шлангларт орқали киритилади – да, унинг деворларига чанглатиб сепиб чиқилади.

13.