Тoshkent Farmatsevtika institutining farmatsevtika fakulteti «Dori turlari texnologiyasi» kafedrasining bir

Poroshoklarni umumiy tayyorlash bosqichlari 

Maydalash— Pulverisatio. 

Qaybir dorilar, o‘zlarida biror xil ta’sir bo‘lgani holda, qattiq yanchilsalar, boshqa xil ta’sirga ega bo‘lishlari 

mumkin. Moddasi latif dorilarni yanchishda haddan oshirib yuborish kerak emas. Moddasi zich tuzilgan 

dorilarnigina haddan oshiq yanchish kerak. Ayniqsa dorilarni uzoq joyga o‘tkazish istalsa va u dorilar zich tuzilgan 

bo‘lib, harakatlari og‘ir bo‘lsa, ularni qattiq yanchish kerak bo‘ladi (Abu Ali ibn Sino).
Asosan dori moddalari kristall va amorf ko‘rinishda bo‘lgani uchun ularni dorixonalarda qayta maydalashga 
to‘g‘ri keladi. Shuning uchun dorixonalarda dorini maydalash uchun kerak bo‘ladigan oddiy asbob-uskunalar
yetarli bo‘lishi kerak. Dorixonalarda eng ko‘p ishlatiladigan maydalash asbobi bu hovoncha — mortaria, dastasi — 
pistilla.
Ular cho‘yan, shisha, chinni, agatdan yasalgan bo‘ladi. Hovonchalar 7 ta sondan iborat bo‘lib, ularni diametri 
50—243 mm gacha bo‘ladi.
3-rasm. Dorixona chinni hovonchalari:

---

a) oddiy; b) mexanik hovoncha.

Murakkab poroshoklar tayyorlashda eng avvalo hovoncha tanlanadi, keyin unga bezarar modda solinadi. Agar 

bunday modda bo‘lmasa, yanchishni hovoncha teshiklariga kirib qolishi ehtimoli kam bo‘lgan moddalardan

boshlanadi. Har qanday moddani hovonchada maydalaganda ularning miqdori qisman kamayadi (2,3- jadvalga 
qaralsin).
Bunday kamayish moddalarning fizik-kimyoviy xossalariga bog‘liq. 
Rp.: Phenacetini 0,05 

Papaverini hydrochloridi 0,005

Amidopyrini 0,25 
Misce fiat pulvis
Da tales doses N20 
Signa. Bitta poroshokdan 3 mahal ichilsin.
Hisoblash: Fenasetin — 1,0g 

0,05 Ѕ 20 = 1,0 g

Papaverin gidroxlorid - 0,1g 
0,005 Ѕ 20 = 0,1g
Amidopirin - 5,0 g 
0,2 5 Ѕ 20 = 5,0
Umumiy og‘irligi = 6,1 g 
Fenasetin uchun yo‘qotilgan qismi — 95 mg 

19
*

x 5

**
= 95 mg

Papaverin gidroxlorid uchun yo‘qotilgan qismi - 50mg
10 Ѕ 5 = 50mg 
Amidopirin uchun yo‘qotilgan qismi — 185mg
37 Ѕ 5 = 185 mg 
Natijalarini foizga aylantirsak:
1. 1 - 100% 
0,095 - x x = 9,5%
2. 0,1 - 100% 
0,05 - x x = 50%
3. 5 - 100% 
0,185 - x x = 3,7%
Demak hovonchaga dastlab amidopirin solinadi.