Toshkent farmatsevtika instituti

Viruslarning kimyoviy tarkibi va tuzilishi.
Viruslar tabiatda ikki xil 1.xujayradan tashqarida- virion.2. xujayra ichida vegetativ shaklida bo‘ladi.Viruslar xo‘jayinxujayrasiga kirguncha yirik molekula shaklida bo‘lib, xujaraga kirgach tirik sistemaga aylanadi.Virus xujayra to‘zilishiga ega bo‘lmagan juda kichik zarrachadir, ularning shakli turlicha: sharsimon, tayoqchasimon, kubsimon, spermazoid va ikosaidir.To‘liq shakllangan virus zarrachasi virion deb ataladi. U nuklein kislota va oqsil qobig‘idan iborat. Kapsid oqsil molekulalari kapsomerlardan to‘zilgan.Viruslar kattaligi 20 dan 350 nm gacha bo‘ladi. Ularni filtrlash, ultratsentrofugalash, diffo‘ziya qilish va elektron mikroskop orqali o‘zunligini aniqlash mumkin.

3,1-rasm
Viruslar sun’iy oziq muxitlarida o‘smaydi. Viruslarning ko‘payishi bakteriyalardan farq qiladi va ular binar, kurtaklanib ko‘payishi ko‘zatiladi. Ko‘payish fazalari bosqichma bosqich boradi.

Adsorbsiya.

Virusning xujayra ichiga kirishi.

Virionlarning echinishi.

Virus genomining transkripsiya va reproduksiyasi amalga oshadi.

Virionnnig yig‘ilishi.

Virus zarralarining xujayradan chiqishi.

Viruslarni o‘stirish uchun tirik organizmlar-sezgir xayvon organizmlaridan, tovuq embrionidan, to‘qima kulturalaridan foydalaniladi.