Toshkent farmatsevtika instituti

Morfologiyasi: Juda mayda kokksimon xujayralar bo‘lib, membranali filtrdan o’tib ketadi, oddiy bo‘linish yo’li bilan ko’payadi.

Bakteriyalardan farqi:

xujayra devorining yo’qligi

ular faqat izotonik eritmalarda va gipertonik muxitlarda o’sadi. O’sish faktorlari - purin, pirimidin, lipidli oziq muxitlarni talab qiladi. Xayvonlarda yuqori nafas yo’llarining shilliq qavatida uchraydi.

Parazitlari o’pkani yallig’laydi. Spora xosil qilmaydi, xarakatsiz, Gr (- ) bo’yaladi. Birinchi marotaba L.Paster aniqlagan. Tuproqda, suvlarda uchrashni mumkin. Patogen va patogen bo‘lmagan turlari mavjud. Fakultativ anaerob. Qonli agarda gemoliz xosil qiladi. Gemolizin ajratib chiqaradi. Mikoplazmalarning bu xususiyatini qonli agarda aniqlash mumkin.

Zamburug’lar bakteriyalarga nisbatan murakkabroq tuzilishga ega va ko‘payish usullari takomillashganroqdir.

Zamburug’lar xar xil shakllarga (dumaloq, tuxumsimon, noksimon, to’g’nog’ichsimon, amebasimon) ega. O’lchamlari bir necha mkm dan (achitki zamburuglari) un va yuzlab mkm gacha bo‘ladi. (mukor mogorlari)

Xujayra devori xar xil qalinlikda, yuzasi xar xil: to’qinsimon, g’adir-budir, ayrimlarida nozik tuklar bilan qoplangan bo‘ladi. Yosh xujayralarning sitoplazmasi gomogen, yetuk xujayralarda esa donadar bo‘ladi. Sitoplazmalarda kiritmalar, mitoxondriyalar, takomillashmagan uzoq bitta yoki bir nechta joylashgan. Goldji apparati, yog’ kiritmalari, valyutin, glikogen, organik kislotalarning kristallari va pigmentlar xam bor. Zamburug’larning vegetativ tanasi shoxlangan, rangsiz iplardan

(giflardan) tashkil topgan. Ularning uzunligi 50-70 mkm va undan xam ortiq bo‘lishi mumkin.

Zamburug’lar aerob sharoitda, uglerodli muxitlarda o’sadi. Spora jinsiy yo’l bilan ko‘payadi. Morfologiyasini o’rganish uchun «ezilgan tomchi» usulida preparat tayyorlab, anilin bo’yoqlar, Gramm usullari qo’llaniladi.

Bakteriya- (-lar)( gr. Bakterion- tayoqcha) – 1. Tanasida nukleood, sitoplazmotik membrana , tig’iz hujayraviy devor bo‘lishi bilan ajralib turadigan va ko‘ndalang bo‘lishi bilan ko‘payadigan bir hujayrali mikroorganizm .

Bakteriologiya- ( gr. Bakterion- tayoqcha,Qgr. Logos- talimot )- bakteriyalar to‘zilishi, fiziologiyasi, biologik qiyofasi, sistematikasi va genetikasini o‘rganadigan , ularning tabiatda tutgan o‘rni va tarqalishini tatqid qiladigan fan , mikrobiologiya faniga asos solgan , endilikda esa uning bir bo‘limi hisoblanadi.

Bakterioskopiya - ( gr. Bakterion- tayoqcha,Qgr. Logos- talimot )-skoreo-ko‘zdan kechirmoq, tekshirmoq)- bakteriyalarni mikroskop ostida ko‘zdan kechirish ,tekshirish , tathid qilish.

Diagnoz – ( yunon diognosis – bilish aniqlash ) – kasallikning harakteri moqiyati va bemorning ahvoli haqida shifokor bergan qisqacha tarifiga eti