Toshkent farmatsevtika instituti

Gliserolipidlar sinfiga tarkibida glitserin va yog` kislotalari tutgan lipidlar– yog`lar kiradi. Triglitseridlar( triatsilglitseridlar) ni yangi tavsifga ko`ra atsilglitserinlar sifatida qaraladi. Kimyoviy qurilishi bo`yicha triglitseridlar-glitserin (uch atomli spirt) va yuqori molekulyali yog` kislotalardan tashkil topgan murakkab efirlardir.



9.4. Triglitseridlar
Agarda glitsеrinning hamma uchta gidroksil turkumlari yog` kislotalari bilan bog`langan bo`lsa – triglitsеrid (triatsilglitsеrid), ikkitasi bog`lansa – diglitsеrid (diatsilglitsеrid) va faqat bittasi bog`lansa
monoglitsеrid (monoatsilglitsеrid) dеb ataladi.



Glitserin. Bir qator neytral yog`larning spirtli komponenti hisoblangan glitserin – uch atomli spirtdir.Glitserinda asimmetrik uglerod atomi mavjud emas. Glitserinni yog`
kislotalari bilan hosil qilgan efirlari mono-, di-, triatsilglitseridlarga bo`linadi.
Glitserin

316

Monoatsilglitserin Diatsilglitserin Triatsilglitserin

Agar triglitserid tarkibini bir xil yog` kislotalari tashkil qilsa - oddiy triglitseridlar, har xil yog` kislotalari kirsa, murakkab (aralash) triglitseridlar deb nomlanadi. Triglitseridlar tarkibi faqat to`yingan yog` kislotalardan tashkil topsa

xona haroratida qattiq konsistentsiyaga (tristearin- mol yog`i tarkibida), to`yinmagan yog` kislotalardan iborat bo`lsa, suyuq holda (triolein - zaytun yog`i tarkibi) bo`ladi. Sariyog` aralash triglitserinlardan iborat.
To`yinmagan yog` kislotalariga boy bo`lgan trigletsiridlarni amaliyotda qattiq yog`larga aylantirish mumkin. Bunda to`yinmagan bog`lar qaytarilishi natijasida to`yingan, qattiq holatga o`tadi.
To`yinmagan yog` kislotalarining havo kislorodi ta`sirida oksidlanishi natijasida yog`lar taxir, achchiq ta`mga ega bo`ladilar. Normal hujayrada ushbu jarayon tarkibida vitamin E, turli fermentlar va askorbin kislotasi saqlagan maxsus antioksidant sistemalar bilan to`xtatiladi.