Toshkent farmatsevtika instituti fizika, matematika va axborot texnologiyalari kafedrasi

ТОШКЕНТ ФАРМАЦЕВТИКА

ИНСТИТУТИ



ТАШКЕНТСКИЙ ФАРМАЦЕВТИЧЕСКИЙ ИНСТИТУТ
МОДУЛЬ ФИЗИКА

СИЛЛАБУС

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG‘LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI

TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI

FIZIKA, MATEMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI KAFEDRASI
fizika FANIDAN FARMATSIYA FAKULTETI FARMATSIYA VA Sanoat farmatsiya fakultetlari YO`NALISHLARI UCHUN

O`QUV- USLUBIY MAJMUA


TOSHKENT -2016

«Fizika» fanining

2015-2016 o‘quv yili uchun mo‘ljallangan

SILLABUSI

OTMning nomi va joylashgan manzili:	Toshkent farmatsevtika instituti						Oybek, 45
Kafedra:	Fizika, matematika va axborot texnologiyalari						2 o‘quv binosi 4 qavat
Ta’lim sohasi va yo‘nalishi:	510000 – Sog‘liqni saqlash			5510500 – Farmatsiya (turlari bo‘yicha) 5111039 – Kasb ta’limi (Farmatsiya) 5510600 – Sanoat farmatsiyasi (turlari bo‘yicha) 5320500 – Biotexnologiya
Fanni (kursni) olib boradigan o‘qituvchi to‘g‘risida ma’lumot:	Sodikova Nargiza Baxtiyarovna Tursunova Zuxra Botirovna kafedra katta o‘qituvchilari			e-mail: [e-mail] [e-mail]			umail.uz: [e-mail] S_nargiza1973&mail.uz
Dars vaqti va joyi:	Dars jadval asosida kafedrada			Kursning Davomiyligi:			1 kurs I/II semestr
Individual grafik asosida ishlash vaqti:	Payshanba va juma kunlari 13.30 dan 15.00 gacha
Fanga ajratilgan soatlar	Auditoriya soatlari								Mustaqil ta’lim	74
	Ma’ruza	36	Amaliyot		4	Laboratoriya mashg‘ulotlari		68
Fanning boshqa fanlar bilan bog‘liqligi (prerekvizitlar):	– Oliy matematika, kimyo fanlaridan olgan bilimlariga asoslanadi.
(postrekvizitlar):	Ushbu fan barcha tabiiy va mutaxassislik fanlarni o‘zlashtirish uchun asos bo‘ladi

O‘zbekiston respublikasi
Sog‘liqni saqlash vazirligi
Toshkent farmatsevtika instituti
Fizika, matematika va axborot texnologiyalari kafedrasi

Ro‘yxatga olindi: № ___________________ 2016 y. “____” ____________

”tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor f.f.n., S.U.Aliev ________________________ ”____ “ ____________2016 yil

“fizika”

faning

ishchi o‘quv dasturi

Bilim sohasi: 500000 Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’minot

Ta’lim sohasi: 510000 Sog‘liqni saqlash
Ta’lim yo’nalishi: 5510500 Farmatsiya (Klinik farmatsiya)

5510500 Farmatsiya (Farmatsevtik taxlil)

5510500 Farmatsiya (Farmatsevtika ishi)

5111000 Kasb ta’limi (5510500- Farmatsevtika ishi)

5510600 Sanoat farmatsiyasi (Dori vositalari)

5510600 Sanoat farmatsiyasi (Farmatsevtik biotexnologiya)

5510600 Sanoat farmatsiyasi (Kosmetsevtika)

Toshkent – 2016 yil

Fanning ishchi o‘quv dasturi o‘quv, ishchi reja va o‘quv dasturiga muvofiq ishlab chiqildi.

Tuzuvchilar:

N.B. Sodikova – Toshkent Farmatsevtika instituti “Fizika, matematika va AT” kafedrasi, katta o‘qituvchi

Z.B. Tursunova - Toshkent Farmatsevtika instituti “Fizika, matematika va AT” kafedrasi, katta o‘qituvchi

SH.SH. Sattorov - Toshkent Farmatsevtika instituti “Fizika, matematika va AT” kafedrasi, o‘qituvchi

Taqrizchilar:

M.A.Fattaxov - TTESI “Fizika va elektrotexnika” kafedrasi dotsenti

M.G‘. Ismoilova - Toshkent Farmatsevtika instituti Biotexnologiya kafedrasi mudiri, f.f.d.
Fanning ishchi o‘quv dasturi “Fizika, matematika va AT” kafedrasining 2016 yil “------”----------------- dagi ------ - sonli majlisida muhokamadan o‘tgan va fakultet kengashida muhokama qilish uchun tavsiya etilgan.
Fizika, matematika va AT kafedrasi mudiri

Sanoat farmatsiya fakulteti ilmiy kengashining

2016 yil “------”--------------dagi -------- - sonli majlisida muhokama qilinib, tasdiqlash uchun tavsiya etildi:

Sanoat farmatsiya fakulteti

ilmiy kengashining raisi, dotsent X.SH. Ilxomov

“------”--------------2016 yil

Ishchi dastur MUKning 2016 yil “------”--------------dagi------ - sonli majlisida muhokama qilib tasdiqlandi.
Fanning dolzarbligi va qisqacha mazmuni:
Sog‘liqni saqlashning profilaktik yo‘nalishini kuchaytirish, tibbiy xizmatni sifatini yaxshilash, aholini zamonaviy, mahalliy dori-darmonlar bilan ta’minlash hozirgi dolzarb masalalardan biri bo‘lib hisoblanadi. Bu masalalarni hal etish uchun chuqur maxsus bilimga, amaliy ko‘nikmalarga va yuqori nazariy tayyorgarlikka ega bo‘lgan mutaxassislarni tayyorlash zarur.

Fizika fani farmatsevt va muhandis-texnolog mutaxassislarni tayyorlashda asosiy fanlardan hisoblanadi. CHunki fizika asoslari tirik organizmlarda sodir bo‘ladigan jarayonlarni, fizik mexanizmlarni, dori moddalarining harakatlari va ta’sirlarini o‘rganishda keng qo‘llaniladi. Bu esa tibbiy va farmatsevtika instituti talabalariga fizika fanini o‘rgatish zarurligini ko‘rsatadi.

Fanni o‘qitishdan maqsad
Farmatsevtika sohasining farmatsevt va muhandis-texnolog mutaxassisligi bo‘yicha ta’lim olib muhandis-texnolog bo‘lib chiquvchi talabalarga o‘qitiladigan fizika va biofizika fanining maqsad va vazifasi barcha kimyo fanlarida, farmakologiyada, dori turlari texnologiyasi fanlarida zamin tayyorlash, undan tashqari fizik-kimyoviy tahlil usullarining nazariy va amaliy asoslarini berish hamda ularning amaliy tadbiqi bo‘yicha malaka hosil qilishdan iborat.

Fanning vazifasi
fizika fanining maqsad va vazifalarini hamda ularni echish usullarini;

- fizikaning asosiy qonunlarini;

- moddani fizik tadqiqot qilish usullarining nazariy asoslarini;

- moddaning fizik xossalari va xarakteristikalarini;

- tirik organizmga ta’sir qiluvchi fizik omillarning xarakteristikalarini;

- fizik asboblarning ishlash prinsiplarini;

- fizik apparatlar bilan ishlashda o‘lchov talablarini;

- texnika xavfsizligi qoidalarini;

- laboratoriya ishlarini mustaqil bajara olishni;
Talabalar uchun talablar
«Fizika» o‘quv fanini o‘zlashtirish jarayonida bakalavr:

- fizika fani bo‘yicha o‘quv adabiyotlari va ma’lumotlardan foydalana bilish;

- olgan nazariy bilimlari asosida amaliy mashg‘ulotlar bajara olishi;

- olgan nazariy va amaliy bilimlarini mutaxassislik fanlarini o‘zlashtirishda qo‘llay bilishi;

- olgan nazariy va amaliy bilimlarini ish faoliyatida qo‘llay bilish ko‘nikma va malakalariga ega bo‘lishi lozim.

Elektron pochta orqali munosabatlar tartibi
Professor-o‘qituvchi va talaba o‘rtasidagi aloqa elektron pochta orqali ham amalga oshirilishi mumkin, telefon orqali baho masalasi muhokama qilinmaydi, baholash faqatgina institut hududida, ajratilgan xonalarda va dars davomida amalga oshiriladi.

Elektron pochtani ochish vaqti soat 15.00 dan 20.00 gacha.

“Fizika” fanidan mashg‘ulotlarning mavzular va soatlar bo‘yicha taqsimlanishi:
FAN MAVZULARI VA UNGA AJRATILGAN SOATLAR TAQSIMOTI:
Ma’ruza mavzulari

№		Mavzular	Ma’ruza	Laboratoriya	Mustaqil ish
1.		Mexanikaning fizik asos-lari. Umumiy tushunchalar. Kinematika.	2	10	4
2.		Mexanikaviy tebranishlar va to‘lqinlar.	2	4	4
3.		Suyuqlik va gazlar mexanikasi. Suyuqlik va gazlarda bosim. Paskal va Arximed qonunlari.	2	6	4
4.		Ideal gaz. Gazlar molekulyar kinetik nazariyasi asoslari.	2	4	4
5.		Gaz molekulalarining tezliklari bo‘yicha taqsimoti Maksvell va Bolsman taqsimoti to‘g‘risida tushuncha.	2	6	4
6.		Termodinamika asoslari. Ish va issiqlik miqdori, issiqlik almashinuvi. Termo-dinamikaning birinchi bosh qonuni.	2	4	4
7.		Suyuqliklar, ularning mole-kulyar tuzilishining xususi-yatlari. Suyuqliklardagi ko‘chish hodisalari.	2	6	4
8.		Elektrostatika.	2	2	4
9.		O‘zgarmas tok qonunlari. Tok kuchi va zichligi. Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni.	2	-	4
10.		Dielektriklar. Elektrik dipol. Dielektriklarning qutblanishi. Dielektriklarning turlari	2	-	4
11.		Magnitizm. Magnit maydon. Tokli kontur.	2	4	4
12.	Elektromagnit induksiya. O‘zinduksiya. O‘zaro induksiya.		2	-	4
13.	Geometrik optika. Umumiy tushunchalar. Refraktometriya.		2	4	4
14.	Yorug‘likning to‘lqin asoslari Yorug‘lik interferensiyasi. Yorug‘lik dispersiyasi. Yorug‘-likning yutilishi. Yorug‘likni sochilishi.		2	8	4
15.	Yorug‘likning qutblanishi. Polyarimetriya. Issiqlik nurlanishi va ularni xarakteristikalari.		2	4	4
16.	Yorug‘lik dualizmi. Harakat-lanayotgan zarrachalar to‘lqin xususiyati. De-Broyl gipotezasi.		2	4	5
17.	Atomning tuzilishi. Rezerford tajribasi. Atomni yadroviy planetar modeli.		2	-	5
18.	Yadro fizikasi.Yadro fizikasi tushunchalari. Atom yadrosi. Radioaktivlik.		2	4	4
		36	72	74

Asosiy qism: Fanning Uslubiy jihatdan uzviy ketma - ketligi

Ma’ruza mavzulari

Ma’ruza 1 (2 soat)

Mexanikaning fizik asoslari. Umumiy tushunchalar. Kinematika.

Adabiyotlar: 1 –5 bob, 4, 5, 8.

Mustaqil ish mavzusi: Ko‘chish va yo‘l. To‘g‘ri chiziqli tekis harakat. Tekis, notekis, tezlanuvchan, sekinlanuvchan harakat, tezlik va tezlanish, uning tashkil etuvchilari. Egri chiziqli harakat va uni tavsiflovchi kattaliklar.

Ma’ruza 2 (2 soat)

Mexanikaviy tebranishlar va to‘lqinlar.

Adabiyotlar: 1 –5 bob, 4, 5, 8.

Mustaqil ish mavzusi: Jismlarning absolyut elastik va noelastik urilishi. Tortishish kuchlari. Butun olam tortishish qonuni. Tortishish maydoni. Og‘irlik kuchi va vazn. Vaznsizlik. Kosmik tezliklar. Qattiq jismlar mexanikasi. Inersiya va kuch momentlari. Qattiq jism aylanma harakat dinamikasining tenglamasi. Qattiq jism deformatsiyasi. Qattiq jism muvozanati. Mayatniklar. Garmonik tebranishlar va ularni xarakterlovchi fizik kattaliklar (siljish, tezlik, tezlanish). Ularning differensial tenglamasi. So‘nuvchi tebranishlar, ularning parametrlari (siljish, so‘nishning logarifmik dikrementi). Majburiy tebranishlar. rezonans. Fazoviy va gruppaviy tezliklar. To‘lqin energiyasi oqimi. Doppler effekti. Turg‘un to‘lqinlar. To‘lqinlar interferensiyasi. Tovush to‘lqinlari. Eshitish sohalari.

Ma’ruza 3 (2 soat)

Suyuqlik va gazlar mexanikasi. Suyuqlik va gazlarda bosim. Paskal va Arximed qonunlari.

Adabiyotlar: 1-12 bob, 4, 5, 8.

Ma`ruza 4 (2 soat)

Ideal gaz. Gazlar molekulyar kinetik nazariyasi asoslari.

Adabiyotlar: 1-12 bob, 4, 5, 8.

Ma`ruza 5 (2 soat)

Gaz molekulalarining tezlik-lari bo‘yicha taqsimoti Maksvell va Bolsman taqsi-moti to‘g‘risida tushuncha.

Adabiyotlar: 1-12 bob, 4, 5, 8.

Mustaqil ish mavzusi: Biologik sistemalar termodinamikasi. Ochiq sistemalar uchun termodinamika qonunlari. Erkin energiya o`zgarishi. Ximik va elektroximik potentsial.Termodinamik potensiallar. Standart erkin energiyaning o’zgarishi. Dissipativ funksiya va entropiya o’sish tezligi. Statsionar holat barqarorligi va kriteriy darajasi. Prigojin tenglamasi.

Ma`ruza 6 (2 soat)

Termodinamika asoslari. Ish va issiqlik miqdori, issiqlik almashinuvi. Termo-dinamikaning birinchi bosh qonuni.

Adabiyotlar: 1, 4, 5, 8 – II bob.

Ma`ruza 7 (2 soat)

Suyuqliklar, ularning mole-kulyar tuzilishining xususi-yatlari. Suyuqliklardagi ko‘chish hodisalari.

Adabiyotlar: 1-9 bob, 4, 5, 8.

Mustaqil ish mavzusi: Djoul – Tomson effekti. Farmatsiya va tibbiyotda past temperaturalarning qo’lanilishi. Suyuqliklar molekulyar tuzilishi o’ziga xosligi va umumiy xususiyatlari (diffuziya, qovushqoq-lik, issiqlik o’tkazuvchanlik). Sirt aktiv moddalar va ularning qo’llanilishi. Kapillyar bosim. Laplas formulasi. Qattiq, kristall va amorf jismlar. Biopolimerlar umumiy xususiyatlari va tuzilisining o’ziga xosligi.
Ma`ruza 8 (2 soat)

Elektrostatika.

Adabiyotlar: 1-14 bob, 4, 5, 8.

Ma`ruza 9 (2 soat)

O‘zgarmas tok qonunlari. Tok kuchi va zichligi. Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni. Adabiyotlar: 1-15 bob, 4, 5, 8.

Mustaqil ish mavzusi: Dielektriklar polyarizatsiyasi (dipol yoki oriyentatsion, elektron, ion). Plazma haqida tushuncha. Yarim o’tkazgichlarda elektr toki. Zonalar nazariyasi. Elektromagnit to’lqinlar va ularning farmatsiya va tibbiyotda qo’llanilishi.

Ma`ruza 10 (2 soat)

Dielektriklar. Elektrik dipol. Dielektriklarning qutblanishi. Dielektriklar-ning turlari

Adabiyotlar: 1-15 bob, 4, 5, 8.

Mustaqil ish mavzusi: Dielektriklarni qutblanishi. Dielektriklarni turlari (qutblangan molekulalar bilan; qutblanmagan molekulalar bilan; kristall, ya’ni ion tuzilishi bilan). Qutblanish (dipol, elektron, ionli). Qutblanganlik. Dielektrik singdiruvchanlik. Plazma haqida tushuncha. Yarim o’tkazgichlarda elektr toki. Yarim o’tkazgichlarning tuzilishi. Zonalar nazariyasi. r–tipidagi o’tkazuvchanlik. n–tipidagi o’tkazuvchanlik.

Ma`ruza 11 (2 soat)

Magnitizm. Magnit maydon. Tokli kontur.

Adabiyotlar: 1-17 bob, 4, 5, 8.

Mustaqil ish mavzusi: Ularning qo’llanilishi (mass-spektroskopiya, tezlatgichlar).

Ma`ruza 12 (2 soat)

Elektromagnit induksiya. O‘zinduksiya. O‘zaro induksiya.

Adabiyotlar: 1-17 bob, 4, 5, 8.

Mustaqil ish mavzusi: Siljish toki. Maksvell tenglamalari. Maksvell nazariyasini asosiy tushunchalari.

Ma`ruza 13 (2 soat)

Geometrik optika. Umumiy tushunchalar. Refraktometriya.

Adabiyotlar: 1,26 bob, 4, 5, 9.

Mustaqil ish mavzusi: Ko’rish biofizikasi. Ko’rishning molekulyar mexanizmi.

Ma`ruza 14 (2 soat)

Yorug‘likning to‘lqin asoslari. Yorug‘lik interferensiyasi. Yorug‘lik dispersiyasi. Yorug‘likning yutilishi. Yorug‘likni sochilishi.

Adabiyotlar: 1,26 bob, 4, 5, 9.

Mustaqil ish mavzusi: Vulf –Bregg formulasi. Rentgenostruktur analiz asoslari. Golografiya haqida tushuncha.

Ma`ruza 15 (2 soat)

Yorug‘likning qutblanishi. Polyarimetriya. Issiqlik nurlanishi va ularni xarakteristikalari.

Adabiyotlar: 1,26 bob, 4, 5, 9.

Mustaqil ish mavzusi: Yorug’likning sochilishi (Tindal hodisasi, molekulyar sochilish. Reley qonuni. Nefelometriya). Nurlanishlarning qo’llanlishi.

Ma`ruza 16 (2 soat)

Yorug‘lik dualizmi. Harakatlanayotgan zarrachalar to‘lqin xususiyati. De-Broyl gipotezasi.

Adabiyotlar: 1,13 bob, 4, 5, 9.

Mustaqil ish mavzusi: Harakatlanayotgan zarrachalar to’lqin xususiyati. De Broyl gipotezasi. Elektron, neytron va boshqa zarrachalar difraksiyasi. Elektron mikroskop va ularning qo’llanilishi). Majburiy (induksiyalangan) nurlanish haqida tushuncha. Lazerlar va ularni qo’llanishi.

Ma`ruza 17 (2 soat)

Atomning tuzilishi. Rezerford tajribasi. Atomni yadroviy planetar modeli.

Adabiyotlar: 1, 4, 5, 9 – II bob.

Ma`ruza 18 (2 soat)

YAdro fizikasi.YAdro fizikasi tushunchalari. Atom yadrosi. Radioaktivlik.

Adabiyotlar: 1, 4, 5, 9 – II bob.

Mustaqil ish mavzusi: Nishonli atomlar, belgilar va ularning qo’llanilishi. Elementar zarrachalar. Zarralarni qayd qilishning amaliy usullari. Tezlatkichlar. Yadro reaktori.