Termodinamikaning birinchi bosh qonuni Reja

Aim.Uz

Termodinamikaning birinchi bosh qonuni
Reja:
1.Termodinamikaning birinchi bosh qonuni
2.Issiqlik mashinalari va ularning foydali ish koeffisienti.

1.Termodinamikaning birinchi bosh qonuni. Termodinamkianing birinchi bosh qonuni quyidagicha tariflanadi: termodinamik sistema bir holatdan ikkinchi holatga o`tganda uning ichki energiyasining o`zgarishi sistemaga berilgan issiqlik miqdori bilan tashki kuchlarning sistema ustida bajargan ishining yigindisiga teng, yani:

(63)
bunda –sistema ichki energiyasining o`zgarishi; –sistemaga berilgan issiqlik miqdori; –sistema ustida tashki kuchlarning bajargan ishi.
Agar ishni sistema tomonidan bajarilgan deb qaralsa, u holda birinchi qonuni quyidagicha tariflanadib: sistemaga berilgan issiqlik miqdori sistema ichki energiyasining o`zgarishiga hamda sistemaning tashki kuchlarga qarshi bajargan ishiga sarflanadi, yani
(63a)
bunda –sistema tomonidan bajarilgan ish.
Agar sistema bir holatdan ikiknchi holatga o`tib, yana davriy ravishda birinchi holatga o`zgarishsiz qaytsa, sistema ichki energiyasining o`zgarishi bo`ladi. U holda tenglik quyidagi ko`rinishga keladi:
(64)
Bundan o`zi olgan energiyadan ortiq ish bajara oladigan davriy harakatlanuvchi mehanizm yaratish mumkin emasligi kelib chiqadi. Shunday qilib, termodinamikaning birinchi bosh qonuni yana quyidagicha tariflash mumkin: o`zi olgan energiyadan ortiq ish bajara oladigan davriy harakatlanuvchi mehanzim (birinchi tur abadiy dvigatel) ko`rish mumkin emas.
2.Issiqlik mashinalari va ularning foydali ish koeffisienti. Ichki energiyani mehanik energiyaga aylantirib beruvchi mashinalar issiqlik mashinalari yoki issiqlik dvigatellari deb ataladi.
Barcha kurinishdagi issiqlik dvigatellarida yoqilgining energiyasi avval gazning (yoki bugning) energiyasiga aylanadi. So`ng gaz kengayib ish bajaradi va soviydi, uning ichki energiyasi harakatlanuvchi mehanizm (porshen) ning mehanik energiyasiga aylanadi. Issiqlik mashinalarida aylanma jarayon deb ataladigan jarayonlarda ichki energiyaning mehanik energiyaga aylanishi amalga oshadi.