Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining fizika

IV.
 
NAZARIY MATERIALLAR 
1-mavzu: Instrumental usullarning sifat va miqdorini aniqlashdagi taxlil 
muammolari. Analitik usullarning tasnifi. Uskunalarning turlari. Analitik 
signallari. 
Reja: 
1.
Analitik instrumental usullarini muammolari. 
2.
Instrumental usullarini tasnifi. 
3.
Kullanaladigan uskunalar.
 
4.
Analitik signallarining turlari.
 
 
Analitik usullarning tavsifi
Quyida analitik usullar uchun belgilangan tavsiflar, ularni aniqlash 
ma‘lumotlari va qanday qilib ularni belgilash keltirilgan barcha tadqiqot usullari 
yoki barcha tahlil qilinuvchi moddalar uchun ushbu tavsiflarning xammasi 
qo‗llanilishi shart bo‗lmay, ko‗p narsa usulni qo‗llashdan ko‗zlangan maqsadga 
bog‗liq bo‗ladi. 
Usulning to‘g‘riligi (accuracy
)- Ushbu usul yordamida qo‗lga kiritilgan 
ma‘lumotlarning xaqqoniy qimmatga qay darajada yaqinligi bilan belgilanib, 
miqdoriy aniqlik bilan tayyorlangan namunalarni to‗g‗ridan-to‗g‗ri tahlil qilish 
orqali aniqlanadi. SHuningdek tahlil qilinayotgan moddani taxminan 10% ko‗p 
yoki kam saqlagan namunalar xam tayyorlanib ularni tahlil qilish orqali yoki 
ilgari validatsiyadan o‗tkazilgan, muqobil usul yordamida olingan qiymatlar bilan 
solishtirish yo‗li bilan usulning to‗g‗riligini belgilash mumkin. Dori 
moddalarning miqdorini aniqlashda usulning to‗g‗riligi analitik usulni tahlil 
qilinayotgan ob‘ektga nisbatan tozalik darajasi ma‘lum bo‗gan standartdan 
foydalangan xolda qo‗llash yoki olingan natijalarni to‗g‗riligi avvaldan ma‘lum 
bo‗lgan boshqa usul yordamida olingan qiymatlar bilan solishtirib aniqlanadi. 
Dori shakillari tarkibidagi ingradientlarning miqdori aniqlanganda esa 
analitik usulning to‗g‗riligi dori turidagi barcha komponentlarni o‗z ichiga olgan 
model aralashmaga nisbatan qo‗llash orqali belgilanadi. 
Dori vositasi tarkibida identifikatsiya qilingan yot aralashmalar miqdorini 
aniqlash maqsadida analitik usul qo‗llanganda qo‗shimchalar qo‗shish yordamida 
usulning to‗g‗riligi belgilanib, yot birikmalarning namunalari bo‗lmaganida yoki 
ularning tuzilish formulasi noma‘lum bo‗lgan xollarda to‗g‗riligi tavsiflangan 
boshqa analitik usuldan foydalanib aniqlanadi. To‗g‗rilik 9 tadan kam bo‗magan 
tahlil natijalariga ko‗ra analitik soxa atrofida kamida uch xil konsentratsiyada 
baxolanishi lozim. (3 xil konsentratsiyada 3 martadan qaytarilib).