Ionogen emulgatorlar deb, anionli yoki kationli sirt-faol moddalarga aytiladi. Birinchisi suvda
parchalanib, manfiy zaryadga, ikkinchisi esa musbat zaryadga ionlashadi. Bu guruhlarning oddiy
emulgatorlari sovun (anionli SFM) va ammoniy asosi hosilalariga (kationli SFM) — linimentlar va
Elimlar dorixonadagi emulsiyalarni tayyorlashda juda keng qo‘llaniladi. Shilimshiq va pektin
moddalar ham ishlatiladi. Bular o‘z xossasi bilan poliarabin kislotasi tuzi va poliuron kislotasi
bo‘lgani sababli anion faol emulgatorlarga kirishi kerak edi, ammo bu moddalarning yu-ori
emulgirlash xususiyati bo‘lishi, zarrachalarning ustki qismida ximoya parda hosil kilishi, ikki
qavatli elektr katlamining bo‘lishi ionlanadigan guruhlarga kirishini isbotlaydi.
282
Elimlardan hosil bo‘lgan parda fazalararo taranglikni kamaytirib, mustaxkam ximoya
pardasini tashkil qiladi.
Arab elimi — (Gummi arabicum). Bu emulgator Afrika akatsiyalaridan olingan mahsulot.
YU-ori navi — sargish yarim tinik bo‘laklardan iborat. YOmon navi juda bo‘yalgan va ifloslangan
(tuprok, po‘stlok va shox bo‘laklari) bo‘ladi. Arab elimining 1 qismi 2 -ism suvda sekin eriydi
vaquyuq yopishkok eritma hosil -iladi. Dorixonada ishlatiladigan emulsiyalarni tayyorlashda eng
kadimgi emulgator hisoblanadi. Elimlarning naviga -arab emulgirlash xususiyatini bilish mumkin.
YU-ori navi 64% tomchilar diametri 2,5 mkm li yu-ori disperslangan emulsiyalarni hosil -iladi.
Emulsiya hosil kilish uchun 10 -ism yog‘ga 5 -ism elim olinadi.
O‘rik elimi — (Gummi armeniacae) Z. M. Umanskiy tomonidan taklif -ilingan. O‘rik elimi
daraxtlarning tanasi va po‘slog‘i yorilishidan hosil bo‘ladi. O‘rta Osiyoda ko‘p miqdorda uchraydi.
1961 yildan davlat (X) farmakopeyasiga kiritilgan elim ok yoki sargish, qattiq, mo‘rt
bo‘lakchalardan iborat bo‘lib, ushatilganda notekis bo‘lakchalar hosil qiladi. Emulgator sifatida
arab elimi o‘rnini bosuvchi suvda yaxshi eriydigan ok kukun holidagi modda. 10 -ism yog‘ga 3-4 -
ism elim olinadi.
Tragakant — (Gummi Tragacanthae).
Juda kuchli emulgator. 20 g yog‘ga 2 g tragakantning mayda poroshogidan olish mumkin.
Tayyorlangan emulsiyada yog‘ mazasi sa-langanligi sababli, bu emulgator kam ishlatiladi (dispers
darajasi kam). Tragakant bilan arab elimini birgalikda ishlatish ma-sadga muvofik. Bu emulgator
farmatsevtika amaliyotida yu-ori dispersli turg‘un emulsiya hosil qiladigan eski murakkab
emulgator.
Do'stlaringiz bilan baham: