Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

Emulsion surtma bu geterogen sistema bo‗lib, asosda erimaydigan va unda emulsiya 
tipida tarqalgan suyuq dispers faza saqlagan surtmalarga emulsion surtmalar deyiladi.
Ushbu surtmalar o‗z tarkibida dori moddalarining suvli eritmalarini yoki suvda eriydigan 
dori moddalarini o‗z ichiga olishi mumkin. Bu surtmalarning asosiy guruhini S/M eritmasi 
tipidagi emulsion surtmalar tashkil etadi. Suspenzion surtmalardan farqi, emulsion surtmalar 
teriga tez so‗riladi, suvli fazasidagi dori moddalari esa terapevtik samaradorligini tez namoyon 
etadi.
Emulsion surtmalarga protargol, kollargol va tanin, alkaloid tuzlari, kaliy yodid, kumush 
nitratlar suvli eritma xolida kiritiladi (dorixatda yozilgan miqdoridan qat‘iy nazar, aks xolda ular 
terapevtik effekt ko‗rsatmaydi). Lekin penitsillin guruhiga mansub dori moddalari emulsion 
surtmalarga suvli eritma xolida kiritilmaydi, chunki ular suv ta‘sirida parchalanib ketadi. 
Emulsion surtmalarni tayyorlashda asos shimib olishi mumkin bo‗lgan suvni inobatga olib, 
suyuqlik olish kerak, ya‘ni suvli lanolindan kelib chiqib, dori moddasini eritish kerak bo‗lgan 
suv xisoblab topiladi. 
Aralash turdagi surtma
ikki xil tipda bo‗lishi mumkin. Bu suspenzion-emulsion va 
emulsion-suspenzion. Agar surtma suspenzion-emulsion tipda kelsa unda birinchi bo‗lib 
suspenzion surtma tayyorlab olinadi, so‗ng emulsion surtma yoki aksincha agar emulsion-
suspenzion tipda bo‗lsa unda birini bo‗lib emulsion surtma, so‗ng suspenzion surtma 
tayyorlanadi. Bunda kombinirlangan dispers sistema xosil bo‗ladi. 
Bundan tashqari, agar qattiq faza gidrofil xossaga ega bo‗lsa, unda birinchi bo‗lib uni 
suvda yoki suvli suyuqlikda xo‗llab olish kerak. Bunda suvli suspenziya xosil bo‗ladi, ushbu 
suvli suspenziyani surtma asosiga qo‗shib aralashtirganda, aralash turdagi surtma hosil bo‗ladi. 
Aynan shunday usul bilan tayyorlangan surmaning terapevtik samaradorligi yuqori bo‗ladi. 
Bundan shuni xulosa qilish mumkinki, to‗g‗ri tanlangan texnologiya surmaning terapevtik
samaradorligiga o‗z ta‘sirini ko‗rsatadi.