Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

konsentratsiyasi
o‗zgaradi, ya‘ni 
biosamaradorligi pasayadi
va o‗z 
navbatida 
terapevtik faolligi
o‗zgaradi.
Klinik nuqtai nazardan dori vositalarining so‗rilish tezligi 
va 
to‗laligi 
doimo 
e‘tiborda 
bo‗lishi 
kerak. 
So‗rilish tezligini o‗zgarishi asosan dori preparatining maksimal ta‘siri tez bo‗lishi 
lozimligida kerak bo‗ladi. Surunkali kasalliklarni davolashda absorbsiya tezligi alohida o‗ringa 
ega 
emas.
Dori 
vositalarining 
to„la 
so„rilishi
doim 
katta 
ahamiyatga 
ega 
bo‗ladi. 
YA‘ni u preparat dozasi va uning qondagi konsentratsiyasi orasidagi nisbatga ta‘sir ko‗rsatadi.

Agar dori vositasi quyidagi omillarning biriga ta‘sir ko‗rsatsa, uning so‗rilishi oshqozon 
ichak 
traktida 
boshqa 
preparatlar 
ta‘sirida 
o‗zgaradi:
-OIT 
yorug‗ligida 
bir-biri 
bilan 
kimyoviy 
reaksiyaga 
kirishadi; 
-Ichak 
va 
oshqozon 
suyuqligi 
kislotalik 
muhitini 
o‗zgartiradi; 
-Oshqozon 
orqali 
o‗tish 
tezligiga 
ta‘sir 
ko‗rsatadi; 
-Ovqat hazm qilish traktining normal florasini o‗zgartiradi; 
-O‗t 
suyuqligining 
ajralib 
chiqishiga 
ta‘sir 
ko‗rsatadi; 
-Jigarning va oshqozon ichak traktining shilliq qavatini qon bilan ta‘minlashni o‗zgartiradi; 
-Adsorbsiyalanish xususiyatiga ega bo‗ladi.
Suvli va spirtli dori shakllari osonroq o‗zaro ta‘sirga uchraydi, chunki ular kam miqdorda 
oshqozon suyuqligi ta‘siriga uchraydilar. Dori shakli yirik kristallar holida qo‗llanilganda 
so‗rilish jarayoni keskin susayadi, shu bilan birga dori vositalarining o‗zaro ta‘siri ham 
cheklanadi. Dori preparatlari o‗zaro ta‘sirga uchraganda dori vositasini ta‘sirini butunlay 
yo‗qotishi 
yoki 
unig 
so‗rilishini 
stimullashi 
mumkin. 
Ko‗p hollarda dori vositasi bir-biri bilan bog‗lanib qolganida yoki erimaydigan holga kelib 
qolsa so‗rilishi yomonlashadi.
Ba‘zi hollarda dori vositalari ichak florasini o‗zgartirib yuborishi 
mumkin. 
Masalan, mikrobga qarshi dori vositalari ichak mikroorganizmlari ta‘sirida sintezlanadigan K 
vitaminini sintezini susaytirib yuborishi mumkin. Ba‘zan dori vositalarining o‗zaro ta‘siridan 
tibbiyotda 
foydalaniladi. 
Masalan, xirurgiya va anesteziologiyada anesteziyani ta‘sirini uzaytirish maqsadida 
foydalaniladi.
Masalan, qon tomirini siquvchi dori vositalari (adrenalin, noradrenalin) mahalliy 
ta‘sir etuvchi anestetiklarni so‗rilishini sekinlashtiradi.