Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

6 - Ma‘ruza
Qattiq dori shakllarining erishi va parchalanishi xaqidaga tushuncha 
 
Reja: 
1.
Qattiq dori shakllarini erishi 
2.
Parchalanish haqida tushuncha 
 
Mazmuni
:Bu ma‘ruzada tabletkalar (peroral va oral) va jelatin kapsulalarining 
biofarmatsevtik xossalari ko‗rib chiqiladi. Bunda dori moddasini ajralishini boshqarish haqidagi 
ma‘lumotlar, keltiriladi. Bu esa o‗z navbatida yangi dori terapiyasi yo‗nalishini ochib beradi.
 
Peroral tabletkalar.
Tabletka shaklidagi dori moddalarining biologik samaradorligi ularning 
ovqat hazm qilish sharbatida 
parchalanuvchanligi
bilan ta‘minlanadi. O‗z navbatida u ovqat 
hazm qilish sharbatida eriydi va o‗zining xossalariga mos holda oshqozonda yoki ingichka 
ichakda absorbsiya-lanadi. 
Tabletkalarning
parchalanishi 
va 
erishi
uning sifatini baholovchi asosiy ko‗rsatkichlardan
hisoblanadi va shu bilan birga ular dori preparatining terapevtik ta‘siri bilan bog‗liq bo‗ladi.
Tabletkalarning parchalani-shiga ta‘sir etadigan omillar katta ahamiyatga ega bo‗lib, absorbsiya 
jarayoniga ham ta‘sir ko‗rsatadi.
Bu omillarga: zarrachalar to‗lchami, g‗ovaklashtiruvchi moddalar turi va miqdori, ularni 
tabletka massasiga qo‗shish usuli, YUFM larning mavjudligi, granulyasiya turlari (yoki 
to‗g‗ridan – to‗g‗ri presslash), tabletka massasi takibidagi ingredientlarning namlanish 
xususiyatlari, presslash bosimi, qobiqlash materiallari va boshq.kiradi. 
Tabletkalarning 
e
ruvchanligiga quyidagi omillar ta‘sir ko‗rsatadi: 

---

39 
- zarracha o‗lchami 
- yordamchi moddalar, ularning bir biriga nisbati
- tabletka olish texnologik jarayoni parametrlari