Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

Oziq – ovqatlarning ta‘siri (parxezlar). 
Ko‗p xolatlarda dori-larni tavsiya etilganda, 
lozim bo‗lgan parhez ham belgilanishi kerak, aks holda ovqat komponentlari dori preparatining 
biologik samaradorligini o‗zgartirib, nojo‗ya ta‘sir chaqirishi mumkin. 
Kasallik davomida noto‗g‗ri ovqatlanish butun davolash jarayoniga ta‘sir etib, ayrim 
a‘zolarning kasallanishiga olib kelishi va retsedivlarni chaqirishi mumkin. Masalan: ovqatda 
natriy xloridning me‘yorini ko‗pligi arterial bosimni oshishiga, hayvon yog‗larini ko‗pligi esa
atereskleroz rivojlanishiga va ovqat hazm qilish a‘zolarining kasallanishiga olib keladi.
Ratsianal bo‗lmagan parhezlar preparatlarni faolligini yo‗qotishi mumkmin, qiyin 
o‗zlashtiriluvchi komplekslar hosil bo‗lishga olib kelishi mumkin. Masalan, kalsiy ionlarini 
(tvorog, kefir, sut) tetratsiklinlar bilan birlashish holatlari. SHu bilan bir qatorda meva va 
sabzavotlarni qabul qilish ichak faoliyatini boshqarishi mumkin, immun sistemasiga ta‘sir 
ko‗rsatuvchi makro- va mikroelementlarni, fitonsidlarni, efir moylari va aromatik moddalar 
tanqisligini to‗ldirishi va ovqat hazm qilish bezlarini sekretsiyasini boshqarishi mumkin. 
Organizmda kaliy kamchiligini bargak, mayiz, qizil lavlagi, olma, qovoq, quritilgan 
mevalarni iste‘mol qilish bilan to‗ldirish mumkin. 
Anemiyaga qarshi dori vositalarining samarasini oshirish uchun temir moddasiga boy 
bo‗lgan mevalarni (qulupnay, o‗rik, olma, qizil lavlagi, anor...) askarbin kislotasi bilan birga 
iste‘mol qilish maqsadga muvofiqdir. Buyrak va peshob haydovchi yo‗llarni yalig‗lanishini 
davolaganda tarvuz iste‘mol qilish tavsiya etiladi. 
Kam kalloriyalik sabzavotlarni (karam, sabzi, sholg‗om, bodring, pomidor, baqlajon va 
boshqalar) iste‘mol qilinganda ratsion kalloriyasi kamayadi va natijada xolesterolning 
so‗rilishiga to‗sqinlik qiladi uning organizmdan chiqishi jadallashadi. 
Demak, davolash jarayonida parhezni to‗g‗ri tanlash dori vositasini biologik 
samaradorligini keskin oshirishga, ularni dozasini kamaytirib, kerakli samaradorligini saqlagan 
holda, nojo‗ya ta‘sirini yo‗qotishga olib keladi.