Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi dori turlari texnologiyasini rivojlantirish istiqbollari

Rasm 3.Membranali filtrlarni mexanizmi³

Bufiltrlargabakteriologikshamchadebataluvchisilindrsimonshaklda, o‘rtasibo‘shsilliqlanmaganfarfordanyasalgankeramik (sopol) filtrlarkiradi. Bu "shamchalar" orqalifiltrlash 2 usuldaolibborilishimumkin.Birinchiusulsuyuqlikustkiochiqteshikorqalifiltichigatushibundanbosimta’siridaidishgafiltrlanadi.Ikkinchiusul: filtriniustkiochiqteshigiorqalimahsusmoslamabilanboshqaidishgabiriktirilib, shamchaeritmaichigatushiriladivabiriktirilganidishdagihavoso‘ribolinishinatijasidafiltrlanadi.

Shisha filtrlar - shisha donalari yopishtirilgan plastinka hisoblanib, har xil o‘lchamda chiqariladi.Katta o‘lchamli g‘ovakli filtrlar eritmalarni filtrlash maqsadida qo‘llaniladi. 5 nomerdagi filtr teshikchalari o‘lchami 0,7-1,5 mkm kattalikda bo‘lib steril eritmalar olish uchun qulay. Filtrlash vakuum ostida olib boriladi.SHisha filtrlar ishlatish uchun qulay, arzon.Ularni qo‘llashdan oldin sterillanadigan eritmalar oddiy filtrlardan o‘tkazilishi kerak.Bu shisha filtrlarni ifloslanishdan saqlaydi.

Shisha filtrlar ishlatish davomida mikroorganizmlar, hamda mexanik qo‘shilmalar bilan ifloslanadi.Ularni xromli aralashma bilan yuvib tozalanadi. SHisha filtr ishlatayotganda uni ustiga 1-2 qavat filtr qog‘oz qo‘yilsa, uni ifloslanishi kamayadi va ishlash vaqti uzayadi.

Membranali filtrlar - dori modda eritmalarini to‘liq sterillash maqsadida qo‘llaniladi. Filtrlash qismi qalinligi 100 mkm, teshikchalari o‘lchami 0,2 dan 3 mkm bo‘lgan sellyuloza efirlaridan tashkil topgan govak disk membranadir. Tolalar suv, suyultirilgan kislota va ishqor ta’siriga chidamli, ammo spirt va efir ta’siriga sezuvchan hisoblanadi. Membranali filtrlar quritilganda mo‘rt, sinadigan bo‘lib qoladi. Shuning uchun ularni tozalangan suvda konservant qo‘shib saqlash kerak.

Hozirgi paytda har-xil polimerlar asosida tayyorlangan filtrlar keng qo‘llanilmoqda.Masalan, atsetat sellyulozadan MFA navli “Vladipor” filtri ishlab chiqarilmoqda. Bu filtr pH ko‘rsatkichi 1,0 dan 10 gacha bo‘lgan eritmalarni mexanik aralashma va mikroblardan tozalash uchun ishlatilishi mumkin. Ular teshikchalari o‘lchami 0,05 dan 0,95 mkm gacha bo‘lgan 10 ta nomerda chiqariladi. Steril filtrlash uchun teshikchalari o‘lchami 0,25-0,35 va 0,35-0,45mkm bo‘lgan MFA-3 va MFA-4 markalari yaroqli. MFA filtrlari 120⁰C da to‘yingan bug‘ bosimi ostida, 180⁰C da issiq havo oqimida, formaldegid, etil spirti, vodorod peroksid, etilenoksid, UB (ultra binafsha) va gamma nurlari bilan ishlov berib sterillanishi mumkin.

KIMYOVIY STERILLASH

Kimyoviy sterilash usulida gazlar yoki eritmalardan foydalaniladi.Gazlar yordamida sterilizatsiya qilinganda asosan etilen oksididan yoki uning turli xil fligmatizatorlar (metil bromid, karbonat angidrid, freonlar) bilan aralashmasidan foydalaniladi. Bunda maxsus sterilizatorlarga gaz aralashmalari yuboriladi va sterilizatsiya qilinadi. Etilen oksidi bilan sterillanganda 16 soat davomida 18С xaroratda 1200 mg/dm³ miqdordagi gaz bilan olib boriladi.

Kimyoviy sterillashda eritmalardan foydalanganda kuydagi erituvchilar qo‘llaniladi:

1. 6% vodorod peroksid eritmasi.Bu erituvchi bilan 18С xaroratda 6 soat davomida, 50⁰С xaroratda 3 soat davomida sterillanadi.

2. 1% dezokson-1(nadsirka kislotasi). Bu erituvchi bilan 18С xaroratda 45minut davomida sterillanadi.