Тошкент фармацевтика институти

Иккинчи гуруҳ
- бу гуруҳ препаратлари таркибига асосий таъсир 
қилувчи модда ўрнига бошқа унга ўхшаш ингредиентлар киритилади, яъни 
асосий таъсир қилувчи модда ўрнига арзонроқ, аммо самарасизроқ модда 
қўшилади. Кўпинча арзонроқ дори воситасининг упаковкаси қимматбаҳо 
препаратнинг упаковкасига алмаштирилади. Масалан: оддий физиологик 
эритма флаконига самарали оғриқ қолдирувчи ѐки онкологик 
препаратларнинг ѐрлиқлари ѐпиштирилади. Бундай гуруҳ дорилар ҳавфли 
бўлиб, кутилаѐтган терапевтик таъсирни кўрсатмайди.
Учинчи гуруҳ
- бу гуруҳ препаратлари ѐрлиғида кўрсатилган асосий 
таъсир қилувчи моддадан олиниши бўйича фарқланадиган модда сақлайди. 
Текшириш натижасида дори воситасининг таркиби мос келади. Аммо 
барибир препарат қалбаки бўлади. Масалан: Баер немис концернининг 
аспирин қутичасига маҳаллий ишлаб чиқарилган аспирин солинган бўлади. 
Бу гуруҳ дорилари беморга катта зиѐн келтирмайди, аммо қўлланилаѐтган 
препаратнинг терапевтик таъсири паст бўлади.
Тўртинчи гуруҳ
- бу гуруҳ препаратлари ўз таркибида аниқ миқдорда 
таъсир қилувчи моддаларини сақлаб, аммо бирламчи упаковканингайрим 
элементлари 
билан 
оригиналданфарқ 
қилади. 
Масалан:―Авентис‖фирмасининг ―Клафоран‖, ―Хиноин‖ фирмасининг ―Но-
шпа‖ препаратлари оригиналларига мос келадиган ҳолда қалбакилиги 
аниқланган. Бу гуруҳ препаратларидан бемор терапевтик самарани олиши 
мумкин, аммо дори воситаларини қонуний ишлаб чиқарувчилари катта зиѐн 
кўрадилар.
Бешинчи гуруҳ
- ―яримқалбаки‖ препаратлар деб юритилади, улар 
етарли сифат даражасига эга, қонуний ишлаб чиқариладиган корхона 

---

218 
номидан ишлаб чиқарилади, номланиши, таркиби ва упаковкалари таниқли 
фирмаларнинг брендлари бўлган оригинал препаратларига ўхшаш бўлиб, 
аммо уларни сотишда оригинал препаратларни ишлаб чиқарувчиларнинг 
интеллектуал мулкка бўлган ҳуқуқлари бузилади. Масалан: ―Шеринг Плау‖ 
фирмасининг ―Целестодерм‖ препаратига дизайни ва упаковкаси бўйича 
ўхшатиб ―Целектодерм‖ номли препаратини бошқа фирма ишлаб чиқарган. 
Олтинчи гуруҳ
– «нусха – препаратлари» бўлиб таркибида керакли 
таъсир қилувчи моддаларининг айнан ўзи ва керакли миқдорда бўлади, 
ҳамда улар замонавий технологияси бўлган ишлаб чиқарувчи корхоналарда 
(баъзида ишлаб чиқарувчилар ўзи томонидан) ишлаб чиқарилади. Охирги 
уч турдаги қалбаки дорилар катта ѐки кичик қонуний ишлаб чиқарувчи 
фармацевтик корхоналар учун хосдир. Бу ҳол кўпинча таниқли 
фирмаларнинг у ѐки бу худуддаги филиалларида кузатилади. Бу нусхалар 
фарқланиши мураккаб бўлган қалбаки дори гуруҳидир. Бундай 
препаратнинг 
оригиналдан 
фарқланиши 
фақат 
махсус 
кимѐвий 
лабараториядагина амалга ошириш мумкин.
Юқорида кўрсатилган қалбаки дори воситаларининг барча гурухлари
соғлиқ учун зарар келтиради, чунки улар қонуний сифат назоратидан 
ўтмайди.