Тошкент фармацевтика институти

Иш бўйича низода
келишмовчиликларнинг сабаби – бевосита меҳнат 
фаолиятидан иборат бўлса, конструктив низо бўлади. Бундай низолар – 
жамоанинг етуклиги, ишлай олиши, унинг воқеаларда фаол иштирок 
этишга тайѐрлигининг кўрсаткичидир. Мақбул ечим топилганда, 
келишмовчиликлар барҳам топади. Иш бўйича низонинг хавфи шундаки, у 
чўзилиб кетса ҳиссиѐтли низога айланиб кетиши мумкин. 
Шахсий хусусиятли низо
– бу шахслараро низо бўлиб, унинг сабаби 
қарама-қарши томонларнинг (оппонентларнинг) хусусий жиҳатларидан 
келиб чиқади. Бундай низолар том маънода деструктив низолардир. Улар 
ишга ҳам, конструктив қарорлар қабул қилинишига ҳам тўсқинлик қилади. 
Бунда, низонинг сабаби сифатида ишдаги келишмочиликлар асос қилиб 
олинган бўлса ҳам, низонинг субъектив хиссиѐтли таркибий қисмини 
ажрата олиш жуда муҳимдир. 
Ўз навбатида шахсий хусусиятли низолар қуйидагича тоифаланиши 
мумкин:
-
гуруҳлараро низо
-
шахс ва гуруҳ ўртасидаги низо; 
-
шахслараро низо; 
-
шахснинг ички низоси; 
Шахснинг ички низоси
. Бу эҳтиѐжлар ва уларнинг қаноатлантирилиши 
ўртасидаги зиддият оқибатида ички кескинликнинг намоѐн бўлишидир. 
Масалан, фармацевт ўз меҳнатининг хусусиятидан, иш ҳақидан, раҳбарлик 

---

87 
услубидан норозиликни ҳис этади. Бу, албатта, унинг ишига бўлган 
муносабатида акс этади, шунинг учун раҳбар манфаатлар ва амалдаги 
имкониятларнинг кўнгилдагидек уйғунлигига эришишга ѐрдам бериш учун
норозиликнинг аниқ сабабларини билиши фойдалидир. 
Низоли вазиятларда ўзини тутиш услублари. 
Ҳар қандай низо вазиятни аниқлаб олиш ва иш шароитларини қайтадан 
ташкил этишга ѐрдам беради. Ахир, салбий ҳолатга йўл қўйилиб, уни 
низосиз ҳал этишга эришиб бўлмаганида, низонинг келиб чиқиши 
муқаррардир. Бироқ низонинг оқибатида ижобий натижаларга эришилсада, 
имкони борича низонинг олдини олиш яхшироқ. 
Низоларнинг олдини олиш усулларига қуйидагилар киради: 

ходимларни тўғри танлаш ва жой-жойига қўйиш; 

қўл остидаги ходимларнинг меҳнат ва турмуш шароитларига эътибор 
бериш; 

меҳнатга ҳақ тўлаш тизимини доимо такомиллаштириш, мослаштирилган 
рағбатлантириш тизимини қўллаш; 

ходимларнинг ҳуқуқлари ва мажбуриятларига қатъий риоя этиш, бунда 
интизомнинг бузилиши, хафагарчиликнинг келиб чиқиши сабаблари пайдо 
бўлмаслиги керак; 

маънавий муҳит, майда жанжаллар, миш-мишлар, ғийбатларга эътиборли 
муносабатда бўлиш, улар, одатда, низоларга асос бўлади
13
. 
Агар низонинг олдини олиб бўлмаса, раҳбар уни ҳал қилиши зарур ва 
лозим.